Streszczenie

Szybki przyrost wiedzy z zakresu neurobiologii dostarcza nowych informacji ułatwiających zrozumienie istoty bólu. Stąd też nocyceptor, najbardziej obwodowo położona składowa systemu nocyceptywnego, nie jest już rozpatrywany jako struktura, której zadaniem jest wyłącznie rejestrowanie bodźców noksycznych (bólowych). Do obszaru działania nocyceptora należy również aktywne włączenie się w procesy zapalne zachodzące w jego środowisku, a szczególnie ich modulowanie poprzez wydzielanie określonych transmiterów i neuropeptydów. Wgląd w molekularne podstawy aktywacji nocyceptorów pozwolił na zrozumienie procesów transdukcji, zachodzących w wyniku uaktywnienia kanałów i receptorów błonowych przez różne bodźce oraz towarzyszące temu uruchomienie wewnątrzkomórkowych szlaków sygnalizacyjnych. Poznane zostały też mechanizmy sensytyzacji (uwrażliwienie) nocyceptora oraz rola czynników pro- i przeciwzapalnych, co pozwala na dobór specyficznych substancji farmakologicznych lub mechanoprotektywnych, podwyższających próg wrażliwości nocyceptorów lub zapobiegających ich uwrażliwieniu. Pełniejsza wiedza o strukturze i funkcji nocyceptorów, a szczególnie o czynnikach warunkujących odbiór niektórych wrażeń sensorycznych, np. ciepła i zimna, pozwala również zmodyfikować dotychczasowe poglądy odnośnie roli niektórych zabiegów fizjoterapeutycznych w modulowaniu procesów bólowych. Na podstawie badań własnych, a także doniesień z literatury światowej, dokonano podsumowania aktualnej wiedzy w tym zakresie.

Słowa kluczowe

nocyceptor, ból, modulacja, neuropeptydy, sensytyzacja