Szymon Tyszkiewicz, Marcin Kozakiewicz, Marta Tyndorf, Dorota Kościelniak

S. Tyszkiewicz, M. Kozakiewicz, M. Tyndorf, D. Kościelniak – Evaluation of the effectiveness of manual techniques and dynamic taping in the reduction of postoperative complications after surgical treatment of orthognathic defects. Fizjoterapia Polska 2019; 19(3); 146-157

Streszczenie
Cel. Ocena efektywności technik manualnych i plastrowania dynamicznego w redukcji powikłań pooperacyjnych po chirurgicznym leczeniu wad ortognatycznych.
Materiały i metody. Do badań zakwalifikowano 50 osób w wieku od 16 do 39 lat, rehabilitowanych po zabiegach ortognatycznych. Osoby te hospitalizowane były ze względu na stwierdzenie pooperacyjnych powikłań, takich jak przykurcze tkankowe, zrosty i blizny, zaburzenia w zakresie ruchomości stawowej obszaru skroniowo-żuchwowego i odcinka szyjnego kręgosłupa, obrzęki limfatyczne i zaburzenia przewodnictwa nerwowego w obszarze twarzy. U kilku osób stwierdzono wystąpienie dodatkowych wybroczyn krwawych.
Plastrowanie dynamiczne wykonywane było przez okres dwóch tygodni pooperacyjnie, zabiegi z masażu i terapii manualnej dwa razy w tygodniu (45–60 min. jednorazowo) przez okres 3 miesięcy, poczynając od pierwszego tygodnia po zabiegu. Wyniki terapii wspomagane były przez pacjentów, wykonujących zalecane ćwiczenia. Oceniano tempo i wielkość redukcji obrzęku, zakres ruchu stawów skroniowo-żuchwowego i kompleksowe odcinka szyjnego kręgosłupa, tempo i zakres reinerwacji oraz poziom bólu. Do oceny zastosowano skale Pietruskiego, House’a i Brackmanna, VAS oraz pomiary linijne.
Wyniki. Średnia wielkość mobilności ssż i odcinka szyjnego kręgosłupa we wszystkich badanych płaszczyznach uległa poprawie. Obrzęk uległ znaczącej redukcji, pozostając po 3 miesiącach tylko w uśrednionej wartości 8% wartości wyjściowej. Włókna czuciowe, jak i ruchowe w procesie reinerwacji odzyskały swoje funkcje i ich uśredniony stan, zobrazowany wynikami skali Pietruskiego, przedstawia się następująco: ok. 26 punktów, co w ocenie opisowej odpowiada niewielkiemu niedowładowi. Występujące w stanie pooperacyjnym krwiaki uległy wchłonięciu najpóźniej w okresie dwóch tygodni od przeprowadzonej operacji. Bolesność u pacjentów zmniejszyła się z 7 pkt na początku terapii do 3 pkt po trzech tygodniach (wartości uśrednione) i całkowita redukcja występowała średnio po upływie 5 tygodni.
Wnioski. Przeprowadzony proces terapeutyczny w znaczącym stopniu wpływał na osiągnięte rezultaty, odnosząc je do wyników osób w grupie porównawczej oraz względem danych zasięgniętych z literatury. W wyniku terapii manualnej, wspomaganej plastrowaniem dynamicznym, normalizacji uległy gra stawowa w ssż oraz mobilność w stawach kręgosłupa, praca układu limfatycznego, odczucia bólowe, mimika i czucie na obszarze twarzy. Struktury, które uległy restrykcji w wyniku powstałych śród- i pooperacyjnie krwiaków, zrostów tkankowych, jak również blizn, zostały uwolnione do stanu, który nie utrudnia powrotu do normalnej dziennej aktywności i zapewnia możliwości odzyskania wszystkich wymienionych powyżej zdolności.

Słowa kluczowe:
wady ortognatyczne, fizjoterapia stomatologiczna, terapia manualna, plastrowanie dynamiczne