Prekursorskie działania Edwarda Madeyskiego na rzecz rozwoju fizjoterapii, wychowania fizycznego i higieny we Lwowie w latach 1870-1906

Sławomir Jandziś, Ewa Puszczałowska-Lizis, Maciej Łuczak

S. Jandziś, E. Puszczałowska-Lizis, Maciej Łuczak – Edward Madeyski’s pioneering activities for the development of physiotherapy, physical education and hygiene in Lviv in the years 1870-1906. Fizjoterapia Polska 2018; 18(4); 130-136

Streszczenie
Autorzy na podstawie materiałów źródłowych i nielicznych opracowań przedstawili działalność Edwarda Madeyskiego na rzecz rozwoju fizjoterapii, wychowania fizycznego i higieny we Lwowie w latach 1870–1906. Ten z wykształcenia lekarz, a z zamiłowania propagator gimnastyki, fizjoterapii, higieny, dietetyki i zdrowego stylu życia stworzył podstawy teorii wychowania fizycznego. Prezentował kierunek zdrowotno-higieniczny, był zwolennikiem „gimnastyki racjonalnej”, opublikował pierwsze polskie podręczniki do nauczania gimnastyki w szkołach. Głównym celem artykułu jest przedstawienie mało znanej działalności E. Madeyskiego w zakresie fizjoterapii jaką prowadził od 1870 r. we własnym Ortopedycznym Zakładzie Gimnastycznym we Lwowie. Leczył tam przy pomocy czynników fizykalnych (gimnastyka lecznicza, masaż, zaopatrzenie ortopedyczne) dzieci ze schorzeniami narządu ruchu, głównie ze skrzywieniami kręgosłupa. Autorzy przedstawili również działania E. Madeyskiego jako nauczyciela i popularyzatora wychowania fizycznego i higieny w Galicji na przełomie XIX i XX wieku. Jego praca dała podstawy do rozwoju teorii wychowania fizycznego, kształcenia specjalistów gimnastyki oraz działalności zakładów ortopedyczno-gimnastycznych. W uznaniu zasług za wieloletnią działalność leczniczą, pedagogiczną i naukową w 1889 r. cesarz nadał mu tytuł profesora.

Słowa kluczowe:
fizjoterapia, gimnastyka lecznicza, historia rehabilitacji

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz artykuł w j. angielskim/Available only English version/下載英文版

Profesor Andrzej Zembaty

Sławomir Jandziś, Marek Woszczak, Marek Kiljański, Renata Szczepaniak

S. Jandziś, M. Woszczak, M. Kiljański, R. Szczepaniak – Profesor Andrzej Zembaty. FP 2013; 13(4); 57-59

Streszczenie
Rocznica 50-lecia zorganizowanej działalności fizjoterapeutów w Polsce to okazja do przedstawienia sylwetki jednego z wybitnych przedstawicieli naszego zawodu prof. dra hab. Andrzeja Zembatego. Urodził się on 21 kwietnia 1935 roku w Jaśle w rodzinie inteligenckiej. Matka był nauczycielką, ojciec ukończył wydział prawa UJ i pracował jako sędzia w Jaśle a następnie Sanoku. Andrzej Zembaty po zdaniu matury w liceum sanockim rozpoczął studia w warszawskiej AWF, które ukończył w 1958 roku. W 1960 roku rozpoczął pracę fizjoterapeuty w Stołecznym Centrum Rehabilitacji Schorzeń Narządu Ruchu w Konstancinie oraz w 1964 roku jako nauczyciel zawodu w Medycznym Studium Zawodowym w Konstancinie. W 1972 roku, na wniosek prof. Mariana Weissa, dyrektora STOCER i kuratora Zakładu Rehabilitacji w warszawskim AWF-e został zatrudniony na stanowisku starszego asystenta w tymże zakładzie. Powrócił więc na uczelnię, z którą związał większość swojego życia zawodowego. Pełnił w niej następujące funkcję: 1979 – kierownik Zakładu Rehabilitacji Ruchowej, 1982 – pełnomocnik Rektora ds. Powołania Wydziału Rehabilitacji, 1983 – z-ca dyr. Instytutu Nauk Biologicznych, 1984 – 1987- prodziekan ds. studenckich i organizacyjnych w nowo powołanym Wydziale, 1987 – 1990- prodziekan ds. dydaktyki. Ostatnim miejscem działalności zawodowo-dydaktycznej przed przejściem na emeryturę w 1999 roku była AWF w Katowicach, gdzie Profesor kierował Zakładem Kinezyterapii

Słowa kluczowe:
rehabilitacja lecznicza, fizjoterapeuci, historia rehabilitacji

Artykuł dostępny tylko w j. polskim

Gimnastyka lecznicza w działalności zakładów gimnastycznych na ziemiach polskich przed 1914 r.

Sławomir Jandziś, Ewa Puszczałowska-Lizis, Marek Kiljański

S. Jandziś, E. Puszczałowska-Lizis, M. Kiljański – Healing gymnastics in activity of gymnastic units on Polish land before 1914. FP 2014; 14(1); 74-84

Streszczenie
Początek zorganizowanych form gimnastyki leczniczej w Polsce związany jest z powstaniem zakładów gimnastycznych. Pierwsze tego rodzaju placówki powstały w Warszawie – Zakład Gimnastyczny Teodora Matthesa (1831), Krakowie – Szkoła Gimnastyczna Ludwika Bierkowskiego (1837), Poznaniu – Zakład Gimnastyczny Teofila Mateckiego (1840) oraz we Lwowie – Zakład Organopatyczny Teodora Bakody’ego (1856). W oparciu o wymienione zakłady ukształtowały się w Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Lwowie pierwsze cztery ośrodki rozwoju gimnastyki leczniczej na ziemiach polskich. Działalność zakładów gimnastycznych miała znaczący wkład w późniejszy rozwój fizjoterapii i rehabilitacji medycznej w Polsce. Początkowo w zakładach stosowano gimnastykę leczniczą opartą na wzorach niemieckich, a w kolejnych latach wprowadzono szwedzki system gimnastyki P. H. Linga i metodę mechanoterapii G. Zandera. Właścicielami dziewiętnastowiecznych zakładów gimnastycznych w Polsce byli lekarze i pierwsi specjaliści w dziedzinie leczenia ruchem spoza świata lekarskiego – prekursorzy współczesnych fizjoterapeutów. W okresie tym powstały również pierwsze szkoły kształcące fizjoterapeutów w naszym kraju.

Słowa kluczowe:
zakłady gimnastyczne, historia rehabilitacji, gimnastyka lecznicza, fizjoterapia

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim