Zaburzenia kinematyczne łopatki w grupie kobiet po mastektomii – przegląd systematyczny

Maciej Śliwiński, Paulina Ostrowska, Rita Hansdorfer-Korzon


Maciej Śliwiński, Paulina Ostrowska, Rita Hansdorfer-Korzon – Kinematic disorders of the scapula in a group of women after mastectomy – a systematic review. Fizjoterapia Polska 2022; 22(2); 150-167

Streszczenie
Wstęp. Rak piersi w grupie kobiet stanowi najczęściej występującą chorobę nowotworową. Ze względu na coraz skuteczniejsze formy leczenia zachowawczego oraz chirurgicznego przeżywalność w tej grupie jest coraz większa. W zakresie negatywnych konsekwencji leczenia onkologicznego wyróżnia się również zaburzenia kinematyki kompleksu barkowego oraz współistniejące z nimi zaburzenia kontroli motorycznej. Te aspekty zaburzeń nie są szeroko opisane w piśmiennictwie, co skłoniło autorów do stworzenia przeglądu systematycznego opierającego się na pracach oceniających kinematykę łopatki w tej grupie pacjentów.Cel pracy. Celem pracy jest usystematyzowanie informacji na temat zaburzeń motorycznych w aspekcie kinematyki łopatki w obszarze kompleksu barkowego podczas ruchów elewacji kończyny górnej w grupie kobiet po mastektomii.Materiały i metody. Przegląd systematyczny oparty jest na podstawie wyników wyszukiwania w ScienceDirect, EBSCO oraz PubMed. Poszukiwano następujących fraz: „kinematics and scapular and mastectomy”. Przegląd systematyczny wykonany został na podstawie wytycznych PRISMA.Wyniki. Analiza prac wykazała istnienie zaburzeń kinematyki łopatki w grupie kobiet po mastektomii. W tej grupie pacjentek zakres rotacji górnej łopatki podczas elewacji kończyny górnej, jej opuszczania oraz ruchów funkcjonalnych był ograniczony. Głównymi czynnikami negatywnie wpływającymi na kinematykę łopatki jest stan po przeprowadzeniu mastektomii wraz z współwystępowaniem dolegliwości bólowych w obrębie kompleksu barkowego oraz obrzęku limfatycznego.Wnioski. Analizowane artykuły wskazują na istnienie zaburzeń kinematyki łopatki w grupie kobiet po mastektomii. Problem ten stanowi złożone zjawisko, na które wpływ ma potencjalnie wiele czynników, w tym występowanie dolegliwości bólowych w obrębie kompleksu barkowego czy obrzęku limfatycznego w obrębie kończyny górnej. Uzyskane wyniki nakierowują na konieczność wdrożenia rutynowej ewaluacji oraz reedukacji motorycznej w zakresie zaburzeń kinematyki łopatki w procesie kompleksowej rehabilitacji w tej grupie pacjentek. Elementem zwracającym szczególną uwagę w opinii autorów niniejszego przeglądu jest fakt, iż w analizowanych pracach jest mała liczebność uczestników badania, co wskazuje również na to, że problematyka zaburzeń kinematyki łopatki w tej grupie pacjentów jest nowym zagadnieniem i wymaga przeprowadzenia w przyszłości badań na grupach o znacznie większej liczebności, umożliwiając wymianę doświadczeń i wyników badań międzyośrodkowo.
Słowa kluczowe:
mastektomia, kontrola motoryczna, rak piersi
Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Skuteczność zachowawczych metod fizjoterapeutycznych w leczeniu obrzęku limfatycznego u kobiet po mastektomii

Dorota Hanasz-Sokołowska, Urszula Kaźmierczak, Wojciech Hagner, Magdalena Kaźmierczak

Dorota Hanasz-Sokołowska, Urszula Kaźmierczak, Wojciech Hagner, Magdalena Kaźmierczak – The effectiveness of conservative methods of rehabilitation (PT) in treatment of lymphoedema after mastectomy operation. Fizjoterapia Polska 2006; 6(1); 67-72

Streszczenie

Wstęp. Celem pracy jest porównanie skuteczności dwóch metod leczenia obrzęku limfatycznego u kobiet po mastektomii. Metoda I — klasyczna metoda leczenia (drenaż limfatyczny, masaż pneumatyczny, ćwiczenia) w serii 10 zabiegów przeprowadzanych 3 razy w tygodniu. Metoda II — kompleksowa terapia udrażniająca (drenaż limfatyczny, masaż pneumatyczny, bandażowanie kończyny, ćwiczenia) w serii 10 zabiegów wykonywanych 5 razy w tygodniu. Celem badania była ocena zmiany stopnia natężenia bólu pod wpływem ustępowania obrzęku chłonnego. Materiał i metody. Materiał pracy stanowiły pacjentki po mastektomii z obrzękiem limfatycznym kończyn górnych leczonych w Wojewódzkim Centrum Onkologii w Gdańsku. Badane podzielono na dwie grupy, po 15 kobiet w każdej. W pierwszej grupie wykonano serię 10 zabiegów, trzy razy w tygodniu metodą klasyczną, czyli ręczny drenaż limfatyczny, masaż pneumatyczny i ćwiczenia ruchowe. W drugiej grupie stosowano kompleksową terapię udrażniającą, która polegała na przeprowadzeniu leczenia metodą klasyczną z zastosowaniem bandażowania kończyny zajętej obrzękiem w serii 10 zabiegów wykonywanych pięć razy w tygodniu. Wyniki. Stosowanie dwóch różnych metod leczenia obrzęku ma wpływ na końcowe wyniki. Obrzęk w grupie I występował na wysokości przedramienia, okolicy stawu łokciowego i ramienia, w grupie II największy obrzęk zlokalizowany był powyżej wyrostka łokciowego kości łokciowej. Wnioski. Przeprowadzone badania wykazały, że zachowawcze metody fizjoterapeutyczne znacznie wpłynęły na ustępowanie obrzęku chłonnego oraz doprowadziły do zmniejszenia dolegliwości bólowych w kończynie. Zastosowana kompleksowa terapia udrażniająca jest metodą skuteczniejszą.

Słowa kluczowe:
mastektomia, obrzęk limfatyczny, rehabilitacja

Wpływ aplikacji kinesiotapingu na obrzęk limfatyczny kończyny górnej u kobiet po mastektomii

Anna Lipińska, Zbigniew Śliwiński, Wojciech Kiebzak, Tomasz Senderek, Janusz Kirenko

Anna Lipińska, Zbigniew Śliwiński, Wojciech Kiebzak, Tomasz Senderek, Janusz Kirenko – The influence of kinesiotaping applications on lymphoedema of an upper limb in women after mastectomy. Fizjoterapia Polska 2007; 7(3); 258-269

Streszczenie
Wstęp. Doktor Kenzo Kase jest twórcą metody Kinesio Taping. W toku wieloletnich doświadczeń opracował on plaster o nazwie Kinesio Tex, który zastosowany podczas terapii w postaci aplikacji oddziaływuje na pacjenta nie tylko w czasie wizyty, ale także po jej zakończeniu wspomagając samoleczenie organizmu. Zastosowanie metody kinesiotaping u kobiet po mastektomii wpływa na zmniejszenie obrzęku limfatycznego i normalizację napięcia mięśniowego. Materiał i metody. Badania zostały przeprowadzone w Zakładzie Rehabilitacji Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w okresie od listopada 2006 do lutego 2007. Grupa liczyła 25 kobiet w wieku od 40 do 70 lat (średnia wieku 55,16 lat) leczonych z powodu raka piersi, u których stwierdzono obrzęk limfatyczny. Każda kobieta uczestnicząca w eksperymencie była poddana terapii kinesiotaping. Badania pomiaru obrzęku limfatycznego, siły mięśniowej wskazanych struktur mięśniowych oraz zakresu ruchu w stawie ramiennym, w stawie łokciowym, w stawie nadgarstkowo-promieniowym, było wykonywane w czterech seriach: przed pierwszą aplikacją (badanie I), przed każdą następną (badanie II, III oraz po ostatniej aplikacji (badanie IV). W przerwie między badaniami pacjentka została zobowiązana do przestrzegania zasad dotyczących postępowania po mastektomii. Wyniki. Analiza uzyskanych wyników wykazuje, że zastosowanie aplikacji limfatycznych Kinesio Taping Method zmniejsza obrzęk limfatyczny średnio o 24%, jednocześnie zwiększa zakresy ruchów w stawach kończyny górnej, wartości średnie zwiększyły się o 20% oraz wartości średnie dla siły mięśniowej kończyny górnej po stronie operowanej zwiększyły się o 24%. Wnioski. Zastosowane aplikacje limfatyczne przyśpieszają mikrokrążenie limfatyczne i żylne. Kinesiotaping redukując zastoje chłonki przyczynia się do zmniejszenia obrzęku limfatycznego, poprawy zakresu ruchu we wszystkich stawach kończyny górnej oraz wpływa na normalizację napięcia mięśniowego.
Słowa kluczowe
Kinesio Taping Method, aplikacje limfatyczne, mastektomia, obrzęk limfatyczny

Ocena jakości życia kobiet po mastektomii zrzeszonych w Klubie Amazonek

Waldemar Andrzejewski, Krzysztof Kassolik, Monika Ochrymowicz, Katarzyna Pawłowska

Waldemar Andrzejewski, Krzysztof Kassolik, Monika Ochrymowicz, Katarzyna Pawłowska – Assessment of quality of life of post-mastectomy women from ‘Amazons’ Post-Mastectomy Women’s Club. Fizjoterapia Polska 2008; 8(1); 51-64

Streszczenie
Wstęp. Wiele niekorzystnych zmian w obrębie kończyny i obręczyny barkowej po operowanej stronie oraz możliwość wystąpienia zaburzeń psychicznych spowodowanych lękiem przed kalectwem, nawrotem choroby czy przed śmiercią, stwarza pesymistyczny obraz dalszego życia kobiet po mastektomii. Sytuacja kobiet po przebytej radykalnej operacji raka sutka, niewątpliwie ma charakter stresowy. Wywołuje ją: niepewność co do skuteczności leczenia i obawę przed nawrotem choroby, upośledzenie fizyczne (ograniczenie ruchomości, zmniejszenie siły mięśniowej, obrzęk), ubytek piersi tzw. kompleks połowy kobiety (half woman complex), problemy osobiste, rodzinne, zawodowe, związane z następstwami zabiegu. Sytuacje te zniekształcają psychikę kobiet, u których dominują: lęk przed kalectwem i śmiercią, obawy co do dalszych losów i egzystencji w rodzinie i społeczeństwie, drobiazgowa analiza własnego przypadku, podejrzliwość i nieufność w relacjach z personelem medycznym, duża wrażliwość i wyolbrzymione reakcje na zachowania otoczenia i trudności dnia codziennego. Celem pracy była ocena jakości życia kobiet po przebytym zabiegu mastektomii. Materiał i metody. Badania objęły grupę 30 kobiet zrzeszonych w Klubie Amazonek po przebytym zabiegu mastektomii. Badania zostały przeprowadzone metodą ankietową, gdzie badane osoby odpowiadały na 60 pytań. Wnioski. Odjęcie piersi w subiektywnej ocenie badanych, wiąże się z pogorszeniem jakości życia w różnym stopniu u zdecydowanej większości osób (82% grupy). Przebyty zabieg mastektomii przyczynił się do zmiany formy spędzania czasu wolnego z czynnej na bierną i zmusił pacjentki do całkowitej rezygnacji z wykonywania niektórych prac domowych.
Słowa kluczowe
mastektomia, jakość życia, Klub Amazonek

Wpływ systematycznego usprawniania na stan funkcjonalny kończyny górnej u kobiet po mastektomii

Ewa Puszczałowska-Lizis, Paweł Lizis

Ewa Puszczałowska-Lizis, Paweł Lizis – The influence of systematic physiotherapy on upper limb function in post-mastectomy women. Fizjoterapia Polska 2011; 11(1); 41-48

Streszczenie
Wstęp. Celem pracy jest ocena wpływu systematycznego usprawniania na stan funkcjonalny kończyny górnej u kobiet po mastektomii.
Materiał i metody. Dwukrotnemu badaniu w odstępie 3-miesięcznym objęto 33 kobiety po amputacji piersi, zrzeszone w Świętokrzyskim Klubie “Amazonki” przy Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach. Pacjentki podzielono na dwie grupy. Grupę I stanowiły kobiety systematycznie biorące udział w programie usprawniania, natomiast grupę II sporadycznie uczestniczące w programie usprawniania. Podstawową metodą badawczą były pomiary goniometrycznie zakresów ruchu w stawie barkowym. Pomiary przeprowadzono na obu kończynach, a ograniczenie ruchomości po stronie operowanej stwierdzano, gdy zakres ruchu kończyny górnej po stronie mastektomii był co najmniej o 10º mniejszy niż zakres ruchu kończyny górnej po stronie zdrowej. Dodatkowo zmierzono obwody kończyn górnych w trzech miejscach: 10 cm powyżej nadkłykcia bocznego kości ramiennej, 10 cm poniżej nadkłykcia bocznego kości ramiennej oraz w części środkowej śródręcza z wyłączeniem kciuka, z dokładnością do 1mm. Obwody kończyny górnej po stronie mastektomii większe niż 2 cm w stosunku do kończyny przeciwnej kwalifikowano jako obrzęk. W celu oceny zależności między cechami jakościowymi (wpływ fizjoterapii na ograniczenie zakresów ruchu i występowanie obrzęku chłonnego) zastosowano nieparametryczny test Chi² (χ²).
Wyniki. Odnotowano statystycznie istotną zależność między systematycznym usprawnianiem a ruchomością barku oraz utrzymywaniem się obrzęku chłonnego kończyny górnej po stronie mastektomii.
Wnioski. Fizjoterapia wpływa na poprawę zakresów ruchu i skutecznie zapobiega zwiększaniu się obrzęku chłonnego kończyny górnej u kobiet po mastektomii.
Słowa kluczowe
rak piersi, mastektomia, staw barkowy, zakres ruchu, obrzęk limfatyczny

Ocena odległa wybranych parametrów obręczy barkowej oraz jakości życia u kobiet po mastektomii

Aneta Bac, Anna Jędrzejewska, Renata Woźniacka, Edward Golec

Aneta Bac, Anna Jędrzejewska, Renata Woźniacka, Edward Golec – Long-term evaluation of selected parameters of shoulder girdle and quality of life in post-mastectomy women. Fizjoterapia Polska 2011; 11(3); 261-272

Streszczenie
Celem pracy była ocena jakości życia oraz rodzaju powikłań pooperacyjnych, wśród kobiet po operacji raka sutka. Materiał badawczy stanowiło 30 kobiet, należących do Krakowskiego (50%) i Tarnowskiego (50%) klubu ”Amazonek”. Narzędziem badawczym były specjalnie przygotowane ankieta i karta badań. Ankieta dotyczyła rehabilitacji i przestrzegania zaleceń po operacji i ewentualnych problemów w wykonywaniu czynności dnia codziennego oraz jakości życia w oparciu o kwestionariusz EORTC QLQ-30. Karta badań określała zakres ruchów czynnych w stawach obręczy barkowej i siły wybranych mięśni. Jakość życia badanej grupy kobiet po zabiegu mastektomii, nie uległa radykalnym zmianom. W badanej grupie pacjentek, zakresy ruchów w stawie ramiennym po stronie operowanej piersi, uległy zmniejszeniu we wszystkich kierunkach, podobnie jak siła mięśni objętych analizą. Obrzęk limfatyczny kończyny górnej wystąpił u połowy z badanych kobiet. Stwierdzono niewielki związek pomiędzy wielkością obrzęku a ręką dominującą. Powikłaniami pooperacyjnymi najbardziej pogarszającymi jakość życia wśród badanych pacjentek był ból i zaburzenia snu.
Słowa kluczowe
rak piersi, mastektomia, jakość życia, obręcz barkowa

Kompleksowa terapia udrażniająca w leczeniu obrzęku limfatycznego u kobiet po mastektomii

Marek Woszczak, Katarzyna Syrewicz, Iga Woźniak, Łukasz Goździewicz, Katarzyna Bogacz, Karolina Kossakowska

M. Woszczak, K. Syrewicz, I. Woźniak, Ł. Goździewicz, K. Bogacz, K. Kossakowska – Comprehensive draining therapy in the treatment of lymphoedema in women after mastectomy. Fizjoterapia Polska 2019; 19(4); 28-40

Streszczenie
Wstęp. Rak piersi jest jednym z najgroźniejszych nowotworów złośliwych, a zachorowalność na tę chorobę wciąż wykazuje tendencję wzrostową. W wyniku leczenia i związanego z tym usunięcia bądź naruszenia struktury węzłów chłonnych częstym powikłaniem jest obrzęk limfatyczny. Jedną z metod usprawniania jest kompleksowa terapia udrażniająca (KTU).
Cel pracy. Celem pracy była ocena kompleksowej terapii udrażniającej, jej wpływ na obrzęk limfatyczny oraz ruchomość i siłę uścisku ręki.
Materiał i metodyka. Badania przeprowadzono na grupie 60 kobiet po zabiegu jednostronnej mastektomii w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach. Badane pacjentki podzielono na dwie grupy: badaną i kontrolną. W grupie badanej składającej się z 30 kobiet wykonywano zabiegi z zakresu KTU, w pozostałej inne zabiegi usprawniające. Cykl terapeutyczny trwał 10 dni. Na początku i na końcu usprawniania dokonano pomiarów zakresu ruchomości metodą goniometryczną, oceny obwodów kończyny za pomocą taśmy centymetrowej oraz zmierzono SUR za pomocą dynamometru.
Wyniki. W obu grupach po zakończeniu terapii uzyskano poprawę badanych parametrów, jednak w grupie, w której zastosowano kompleksową terapię udrażniającą, efekt był bardziej zauważalny. W grupie badanej doszło do zmniejszenia obwodów kończyny oraz poprawy siły i zakresu ruchomości.
Wnioski. Zastosowanie obu metod leczenia przynosi efekty w postaci zmniejszenia obrzęku limfatycznego, jednak kompleksowa terapia udrażniająca KTU jest efektywniejszą metodą leczenia.

Słowa kluczowe:
mastektomia, kompleksowa terapia udrażniająca, obrzęk limfatyczny

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Porównanie obwodów kończyn górnych u kobiet po radykalnym leczeniu raka piersi korzystających i nie korzystających z wczesnej profesjonalnej rehabilitacji

Elżbieta Niedbała, Leszek Kołodziejski

E. Niedbała, L. Kołodziejski – Porównanie obwodów kończyn górnych u kobiet po radykalnym leczeniu raka piersi korzystających i nie korzystających z wczesnej profesjonalnej rehabilitacji. FP 2013; 13(4); 37-43

Streszczenie
Usunięcie układu chłonnego pachy podczas radykalnej amputacji piersi (RAP) utrudnia odpływ chłonki z kończyny górnej i może powodować obrzęk limfatyczny kończyny górnej (OLKG). Celem badania było porównanie obwodów kończyn górnych u kobiet po radykalnym leczeniu raka piersi (RP) korzystających i nie korzystających z wczesnej profesjonalnej rehabilitacji. Materiał i metody. Badaniem objęto 146 członkiń klubów Amazonka poddanych jednostronnej RAP sposobem Maddena w latach 2002-2009. 71 pacjentek z województwa małopolskiego (grupa M) operowano w Centrum Onkologii w Krakowie i 75 z województwa świętokrzyskiego (grupa Ś) operowano w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach. U wszystkich stosowano jednakowe standardowe postępowanie onkologiczne. Jedyną znaczącą różnicą między ośrodkami leczącymi był sposób prowadzenia wczesnej rehabilitacji chorych. W grupie M prowadziły ją przeszkolone pielęgniarki i wolontariuszki klubu Amazonka a chore kontynuowały samodzielnie ćwiczenia w domu. W grupie Ś zawodowi fizjoterapeuci prowadzili kompleksową rehabilitację w warunkach stacjonarnych. U wszystkich kobiet uzyskano dane dotyczące wieku, przebytego leczenia i rehabilitacji oraz wykonano pomiary obwodów obu kończyn górnych. Kobiety obu grup (M i Ś) porównano pod względem cech populacyjnych, przebytego leczenia oraz obwodów kończyn górnych i występowania OLKG.
Wyniki. Pomimo znaczącej różnicy w prowadzeniu wczesnego usprawniania pacjentki z M i Ś nie różniły się znacząco wielkością obwodów kończyn górnych oraz występowaniem i wielkością OLKG po stronie RAP.
Wnioski:
1. U kobiet po radykalnej amputacji piersi poddanych wczesnej profesjonalnej i nieprofesjonalnej rehabilitacji, w późnym okresie obserwacji obwody kończyn górnych były podobne.
2. W obu grupach (M i Ś) odsetek kobiet z OLKG był niski.

Słowa kluczowe:
mastektomia, obwody kończyn górnych, obrzęk limfatyczny

Artykuł dostępny tylko w j. polskim

Ocena jakości życia kobiet po mastektomii z uwzględnieniem procesu fizjoterapii

Mateusz Curyło, Katarzyna Cienkosz, Agata Curyło, Piotr Wróbel, Magdalena Wilk-Frańczuk, Jan W. Raczkowski

M. Curyło, K. Cienkosz, A. Curyło, P. Wróbel, M. Wilk-Frańczuk, J. W. Raczkowski – Assessment of life quality of women after mastectomy with consideration to physiotherapy process. FP 2016; 16(3); 80-87

DOI: https://doi.org/10.56984/8ZG13C49A

Streszczenie
Cel pracy. Ocena jakości życia i stanu pacjenta po leczeniu operacyjnym raka sutka – mastektomii, oraz znalezienie zależności pomiędzy stanem zdrowia kobiet a przeprowadzoną rehabilitacją i uczestnictwem w grupie wsparcia.
Materiał i metodyka. Badania przeprowadzono za pomogą ankiety zawierającej pytania otwarte i zamknięte, zawierała ona 25 pytań dotyczących stanu pacjentki przed i po zabiegu.
Wyniki. Większość kobiet korzysta z fizjoterapii (88%) i wsparcia oferowanego przez Kluby Amazonek (88%). Najpopularniejszą forma rehabilitacji okazała się kinezyterapia (94%) i masaż (70%). Zaobserwowano zmniejszoną sprawność kończyny górnej po stronie operowanej, po zabiegu za dobrą uznało ją tylko 16% ogółu. Większość kobiet uznała, że ich stan emocjonalny po zabiegu nie zmienił się (32%) lub uległ nieznacznemu pogorszeniu (24%). Żadna z kobiet nie zadeklarowała braku akceptacji swojego stanu po amputacji. Aż 48% badanych nie zauważyła wpływu mastektomii na jakość życia, a dla 36% zmiana ta była negatywna.
Wnioski. Nie można jednoznacznie stwierdzić czy większy wpływ na samoocenę jakości życia ma bezpośrednio tylko fizjoterapia czy przynależność do Klubu Amazonek budującego tak ważne relacje psychospołeczne, świadczy to o kompleksowości leczenia rehabilitacyjnego. Konieczne jest łączenie opieki onkologicznej z postępowaniem fizjoterapeutycznym i działalnością organizacji społecznych, gdyż wszystkie te aspekty mają korzystny wpływ na samoocenę kobiet po mastektomii.

Słowa kluczowe:
choroba nowotworowa, mastektomia, gruczoł sutkowy, rehabilitacja, jakość życia

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim