Współpraca między fizjoterapeutą a dentystą w leczeniu pacjenta z zaburzeniami funkcjonalnymi układu żucia – badanie ankietowe

Marta Grzegocka, Małgorzata Marjańska, Małgorzata Kowacka, Konrad Kijak, Helena Gronwald, Piotr Skomro, Adam Andrzej Garstka, Danuta Lietz-Kijak

Marta Grzegocka, Małgorzata Marjańska, Małgorzata Kowacka, Konrad Kijak, Helena Gronwald, Piotr Skomro, Adam Andrzej Garstka, Danuta Lietz-Kijak – The cooperation between physiotherapist and dentist in treatment of patient with functional disorders of the masticatory system – questionnaire survey. Fizjoterapia Polska 2023; 23(5); 69-74

DOI: https://doi.org/10.56984/8ZG20Bm5D

Streszczenie
Wprowadzenie. Doświadczenia zdobyte przez dentystów i fizjoterapeutów w dziedzinie dysfunkcji narządu żucia w stosunku do całego ciała potwierdzają przekonanie, że problem zaburzeń motoryki narządu żucia nie jest problemem lokalnym. Dlatego leczenie tego typu chorób nie powinno ograniczać się tylko do rekonstrukcji statycznej i dynamicznej okluzji przy użyciu metod konserwatywnych, ortodontycznych czy protetycznych, pomijając odpowiednią mobilizację łańcuchów mięśniowo-szkieletowych, powięziowych, osteoartycznych związanych z odcinkiem szyjnym i dalszymi odcinkami kręgosłupa. Ograniczenie diagnozy i terapii zaburzeń funkcjonalnych tylko do elementów układu stomatognatycznego może generować jeszcze większe dolegliwości i choroby u pacjenta.
Szeroki zakres objawów związanych z układem stomatognatycznym, powodujących nieprzyjemny ból i zaburzenia emocjonalne, skłania pacjentów do szukania pomocy u wielu specjalistów, w tym: laryngologa, neurologa czy fizjoterapeuty. Pacjent ma szansę wyleczyć te problemy zdrowotne, pod warunkiem, że cały zespół rehabilitacyjny współpracuje: dentysta, fizjoterapeuta, psycholog i logopeda specjalizujący się w dysfunkcjach układu żucia.
Cel badania. Celem badania było określenie potrzeb nawiązania współpracy między fizjoterapeutą a dentystą w leczeniu pacjentów z zaburzeniami funkcjonalnymi układu żucia.
Materiał i metody. Badanie przeprowadzono wśród 28 fizjoterapeutów z województwa zachodniopomorskiego. Narzędziem diagnostycznym był kwestionariusz wywiadu zawierający szereg pytań dotyczących warunków i jakości nawiązywania współpracy z dentystą w zarządzaniu pacjentami kierowanymi na zabiegi fizjoterapeutyczne w celu leczenia zaburzeń w układzie stomatognatycznym.
Wnioski. Istniejące metody fizjoterapeutyczne skracają czas trwania choroby, np. poprzez masaże, terapię manualną (terapia punktów spustowych, mobilizacje, postizometryczne relaksacje mięśni), zabiegi fizykalne (ultradźwięki, laser biostymulujący, krioterapia, terapia światłem, pole magnetyczne) oraz ćwiczenia (relaksacja, stabilizacja, propriocepcja), które pacjent wykonuje pod nadzorem terapeuty, a następnie samodzielnie w domu. Osiągnięcie pozytywnych efektów w leczeniu pacjentów z zaburzeniami stomatognatycznymi wymaga stałej współpracy między dentystą a fizjoterapeutą. Tylko kompleksowe, holistyczne podejście diagnostyczno-terapeutyczne jest warunkiem skutecznego leczenia.

Słowa kluczowe
fizjoterapeuta, dentysta, układ żucia

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Wpływ manipulacji HVLA górnych kręgów szyjnych na parametry równowagi statycznej i dynamicznej u zdrowych dorosłych – systematyczny przegląd literatury

Przemysław Malich, Agata Pasternak, Danuta Lietz-Kijak, Aleksandra Bitenc-Jasiejko, Piotr Skomro, Konrad Kijak, Małgorzata Kowacka, Zbigniew Śliwiński


Przemysław Malich, Agata Pasternak, Danuta Lietz-Kijak, Aleksandra Bitenc-Jasiejko, Piotr Skomro, Konrad Kijak, Małgorzata Kowacka, Zbigniew Śliwiński – Effects of upper cervical HVLA manipulation on static and dynamic balance parameters in healthy adults – a systematic literature review. Fizjoterapia Polska 2023; 23(3); 210-220

DOI: https://doi.org/10.56984/8ZG1436RB

Wprowadzenie. Równowaga to skomplikowane pojęcie, które dotyczy nie tylko zadań z ograniczoną bazą wsparcia, ale także codziennych czynności wymagających od nas utrzymania stałej pozycji. Tak, jak szerokie jest samo pojęcie, mechanizmy utrzymania równowagi są również złożone i opierają się na informacjach odbieranych z wielu obszarów ciała i narządów.
Cel. Celem tego systematycznego przeglądu literatury jest analiza, czy manipulacja HVLA zablokowanego segmentu C0-C1 może wpływać na parametry równowagi statycznej i dynamicznej u zdrowych dorosłych.
Metody. Na podstawie dostępnej literatury, uzyskanej za pomocą baz danych PubMed, Google Scholar, Scopus, EBSCO, przeprowadzono szczegółowe wyszukiwanie literatury elektronicznej w latach 2010–2023. Odpowiednie badania zostały wybrane według kryteriów włączenia i wykluczenia, używając słów kluczowych: równowaga statyczna, równowaga dynamiczna, manipulacja, HVLA. Spośród 114 prac 82 zostały wybrane do wstępnego procesu recenzji. Dwadzieścia badań eksperymentalnych zostało wybranych do ostatecznej analizy.
Wyniki. Spośród 20 przeanalizowanych publikacji 14 badania dotyczyło wpływu manipulacji HVLA na parametry równowagi. W większości przypadków grupy badane składały się z osób bez dysfunkcji ani zastrzeżeń i/lub osób z bólem szyi. Najczęściej badanym parametrem była równowaga statyczna w pozycji stojącej: 17 z 20 publikacji. Dla kręgosłupa szyjnego 50% badań wykazało znaczącą poprawę w badanych parametrach w ocenie natychmiastowej, podczas gdy w ocenie odroczonej liczba znacząco pozytywnych wyników była taka sama jak liczba wyników bez wpływu na równowagę. W analizie podzbioru badań obejmujących tylko pacjentów bezobjawowych zaobserwowano częściowe lub znaczące pozytywne efekty zarówno w ocenie natychmiastowej, jak i odroczonej.
Wnioski. Nie byliśmy w stanie zidentyfikować badań, które dostarczyłyby jednoznacznej odpowiedzi na pytanie badawcze. Na podstawie publikacji uwzględnionych w przeglądzie można przypuszczać, że manipulacja HVLA w regionie szyjnym ma potencjał wpływania na równowagę u zdrowych dorosłych, jednak liczba dostępnych badań jest zbyt mała, aby wyciągnąć ostateczne wnioski. Dalsze badania w tym zakresie są zatem uzasadnione.
Słowa kluczowe
równowaga statyczna, równowaga dynamiczna, manipulacja, HVLA, podoskop
Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Interdyscyplinarna koncepcja leczenia porażenia Bella – opis przypadku

Konrad Kijak, Łukasz Kopacz, Grzegorz Cieślar, Zbigniew Śliwiński, Piotr Skomro, Małgorzata Kowacka, Paweł Berczyński, Danuta Lietz-Kijak


Konrad Kijak, Łukasz Kopacz, Grzegorz Cieślar, Zbigniew Śliwiński, Piotr Skomro, Małgorzata Kowacka, Paweł Berczyński, Danuta Lietz-Kijak –
An interdisciplinary concept for the treatment of Bell’s palsy – a case report. Fizjoterapia Polska 2023; 23(2); 62-69

DOI: https://doi.org/10.56984/8ZG0DF923

Streszczenie

Wprowadzenie. Porażenie Bella to samoistne porażenie nerwu twarzowego (czyli nerwu czaszkowego VII). Objawia się osłabieniem mięśni prowadzącym do asymetrii twarzy, opadającym kącikiem ust, utratą zdolności gwizdania, mrugania, zamykania powiek, zaciskania ust czy uśmiechania się. Czoło po stronie dotkniętej chorobą staje się gładkie, a pacjent nie jest w stanie marszczyć ani unosić brwi.

Cel. Celem badania była ocena wpływu łączonych metod elektrofizycznych i fizjoterapeutycznych na przyspieszenie powrotu do zdrowia po porażeniu nerwu twarzowego.

Materiał i metody. Autorzy opisują dwa przypadki porażenia Bella, leczonego z jednoczesnym zastosowaniem metod elektrofizycznych w postaci pola elektromagnetycznego o skrajnie niskiej częstotliwości (ELF-EMF) i wysokoenergetycznego światła LED oraz metod fizjoterapii, tj. proprioceptywnego nerwowo-mięśniowego torowania ruchu (PNF ) i kinesiotapingu (KT).

Wyniki. Po czterech tygodniach zabiegów elektrofizycznych i fizjoterapeutycznych uzyskano w pełni zadowalający i stabilny efekt terapeutyczny.

Wnioski. Terapia interdyscyplinarna z wykorzystaniem ELF-EMF + LED w połączeniu z zabiegami PNF i KT okazała się skuteczna w przyspieszeniu powrotu do zdrowia po porażeniu nerwu twarzowego. Konieczne są dalsze badania w celu ustalenia odpowiednich protokołów.

Słowa kluczowe: porażenie Bella, metody elektrofizyczne, fizjoterapia, terapia światłem LED i polem elektromagnetycznym o ekstremalnie niskiej częstotliwości (ELF-MF), proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu (PNF), kinesiotaping (KT)
Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Pomiary temperatury na powierzchni skóry części twarzowej czaszki w ocenie kamerą termowizyjną na podczerwień oraz pirometrem po zastosowaniu fizykoterapeutycznych aplikacji świetlnych

Danuta Lietz-Kijak, Piotr Skomro, Roman Ardan, Elżbieta Kubala, Paulina Strzelecka, Małgorzata Kowacka, Konrad Kijak, Aleksandra Bitenc-Jasiejko, Krzysztof Konior, Helena Gronwald, Zbigniew Śliwiński

Danuta Lietz-Kijak, Piotr Skomro, Roman Ardan, Elżbieta Kubala, Paulina Strzelecka, Małgorzata Kowacka, Konrad Kijak, Aleksandra Bitenc-Jasiejko, Krzysztof Konior, Helena Gronwald, Zbigniew Śliwiński – Temperature measurements on facial skin surface as evaluated by infrared thermal cam-era and pyrometer following physiotherapeutic light treatments. Fizjoterapia Polska 2023; 23(2); 148-157

DOI: https://doi.org/10.56984/8ZG0DF529

Streszczenie
Każdy zabieg kliniczny postępowania stomatologicznego, a zwłaszcza przebiegający z naruszeniem ciągłości tkanek, niesie za sobą ryzyko powstania powikłań, które zdarzają się w każdej specjalności. Do nich należą: ból rany pooperacyjnej, obrzęk tkanek, krwawienie, zaczerwienienie, podwyższona temperatura, szczękościsk, zaburzenia czucia, będące następstwem uszkodzenie nerwu.  Po zabiegowa opieka nad pacjentem ma na celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia powikłań oraz terapię już istniejących. W tym zakresie posiłkujemy się m. in. medycyną fizykalną, pod postacią światłolecznictwa, w zakresie fali elektromagnetycznej czerwonej, podczerwonej, żółtej i ultrafioletowej. Pozostaje jednak niewiadomą, którą długość światła wykorzystać w celu leczenia określonej jednostki chorobowej i jakie światło terapeutyczne należy zastosować do rehabilitacji konkretnego powikłania po zabiegach stomatologicznych? Do badań wykorzystano pirometr na podczerwień ze wskaźnikiem laserowym CA380 i kamerę termowizyjną Fluke Ti 400. Na podstawie przeprowadzonych badań i analizy statystycznej można wnioskować, iż użycie czynnika świetlnego ma istotny wpływ na wzrost temperatury naświetlanej okolicy skóry części twarzowej czaszki. Niezależnie od rodzaju użytego czynnika świetlnego, każdy z nich doprowadził do wzrostu temperatury. Najwyższy wzrost temperatury na powierzchni skóry części twarzowej czaszki po zastosowaniu danej aplikacji wskazuje na płytkie oddziaływanie fizykoterapii świetlnej, co ma znaczenie w zastosowaniu konkretnej długości światła w danej jednostce chorobowej lub powikłaniu stomatologicznym.
Słowa kluczowe: badanie temperatury, światłoterapia, pirometr, termowizja
Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Programy multimodalne w leczeniu zespołu bólu mięśniowo-powięziowego (MPS) – przegląd dwuetapowy

Krzysztof Konior, Aleksandra Bitenc-Jasiejko, Danuta Lietz-Kijak, Piotr Skomro, Małgorzata Kowacka, Konrad Kijak, Zbigniew Śliwiński


Krzysztof Konior, Aleksandra Bitenc-Jasiejko, Danuta Lietz-Kijak, Piotr Skomro, Małgorzata Kowacka, Konrad Kijak, Zbigniew Śliwiński – Multimodal programmes in the treatment of myofascial pain syndrome (MPS) – a two-step review. Fizjoterapia Polska 2023; 23(1); 188-202

DOI: https://doi.org/10.56984/8ZG07B914

Streszczenie
Zespół bólu mięśniowo-powięziowego (MPS) jest jedną z najczęstszych dolegliwości związanych z układem mięśniowo-szkieletowym człowieka, charakteryzującą się obecnością tzw. punktów spustowych (TrP – trigger point; MPs – myofascial trigger points). International Association for the Study of Pain wskazuje, że MPS może dotyczyć około jednej trzeciej osób z przewlekłym bólem mięśniowo-szkieletowym oraz że brak jest odpowiedniej klasyfikacji, co można przypisać niezrozumieniu i/lub błędnej interpretacji patofizjologii. Biorąc pod uwagę różnorodne przyczyny powstawania zespołów bólowych w strukturach mięśniowo-powięziowych, istotny jest właściwy dobór i integracja metod terapeutycznych. Literatura naukowa wskazuje, że programy leczenia powinny obejmować różnorodne metody terapii manualnej oraz ćwiczenia rehabilitacyjne. Powszechnie stosowane są również terapie punktów spustowych, takie jak suche igłowanie lub suche bańki. U podstaw sukcesu programów rehabilitacyjnych, zdaniem autorów niniejszej publikacji, leży ich multimodalność, czyli dobór metod terapeutycznych w oparciu o przyczynę bólu, zapewniający mierzalne, powtarzalne metody diagnostyczne w terapii.  Celem tego badania jest analiza i wyciągnięcie wniosków na temat multimodalnych programów terapii bólu mięśniowo-powięziowego.  Materiał i metody. Biorąc pod uwagę złożony problem badawczy, jaki postawiono za cel, badanie przeprowadzono poprzez przegląd literatury pod kątem dwóch kryteriów:
Kryterium I (C I): analiza piśmiennictwa dotyczącego etiologii i patogenezy bólu mięśniowo-powięziowego (tj. przyczyn i wyzwalaczy, objawów, czynników społecznych i środowiskowych determinujących wystąpienie MPS), postępowania diagnostycznego (wstępna diagnostyka i bieżąca obserwacja wyników leczenia), i metody terapeutyczne stosowane w przebiegu MPS.
Kryterium II (C II): studium literaturowe publikacji naukowych dotyczących multimodalnych programów terapii bólu mięśniowo-powięziowego wraz z ich oceną jakościową przy użyciu zmodyfikowanej skali PEDro oraz empiryczne testowanie hipotez w oparciu o studium literaturowe i analizę dokonaną w części I .
Źródła danych: PubMed, SCOPUS, Science Direct, MEDLINE, PEDro, Cochrane, Embase, Web of Science Core Collection, Google Scholar systematycznie przeszukiwano elektroniczne bazy danych, ograniczając języki tylko do angielskiego i niemieckiego.
Wyniki. Analiza piśmiennictwa wykazała, że szczegółowo opisano przyczyny, objawy i powiązania bólu mięśniowo-powięziowego. Istnieją również liczne doniesienia o różnych metodach terapeutycznych wraz z dokładnie opisaną metodologią ich realizacji. Nierzadko zaleca się łączenie metod w programy multimodalne, co niestety nie oznacza, że takich programów jest wiele i że badania nad MPS są spójne. Studium literaturowe dotyczące multimodalnych programów leczenia MPS wykazało, że nie ma związku między jego patogenezą a celowym doborem określonych metod terapeutycznych. W niewielkiej liczbie przypadków złożona etiopatogeneza doprowadziła do powstania zespołów wielodyscyplinarnych. Może to być związane z brakiem ścisłych zaleceń dotyczących metod diagnostycznych mających zastosowanie do oceny MPS.
Wnioski. 1. Multimodalne programy leczenia bólów narządu ruchu, zwłaszcza MPS i MPPS, powinny zawierać szczegółową i kompleksową diagnostykę (strukturalną, biochemiczną, psychoemocjonalną), która powinna stanowić podstawę do tworzenia interdyscyplinarnych zespołów rehabilitacyjnych.  2. Diagnostyka narządu ruchu, oprócz oceny radiologicznej, powinna obejmować mierzalne techniki oceny posturalnej i funkcjonalnej (takie jak pedobarografia, czujniki ubieralne, antropometria wspomagana, tj. postawy.
3. Wybór metod terapeutycznych i edukacja pacjenta powinny być oparte na przyczynach dolegliwości bólowych pacjenta, z uwzględnieniem chorób ogólnoustrojowych, wad postawy, stylu życia i stanu psychoemocjonalnego.  4. Badania naukowe nad multimodalnymi programami leczenia powinny być prowadzone w grupach losowych, z należytym uwzględnieniem metodologii postępowania diagnostyczno-terapeutycznego oraz doboru grup.
Słowa kluczowe
ból przewlekły, ból mięśniowo-powięziowy, terapia manualna, ćwiczenia, programy multimodalne
Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Biotensegracja wad zgryzu i zaburzeń czynnościowych stawów skroniowo-żuchwowych z chorobami narządu ruchu i wadami postawy – przegląd piśmiennictwa poparty obserwacjami własnymi

Danuta Lietz-Kijak, Aleksandra Bitenc-Jasiejko, Piotr Skomro, Krzysztof Konior, Konrad Kijak, Małgorzata Kowacka, Zbigniew Śliwiński


Danuta Lietz-Kijak, Aleksandra Bitenc-Jasiejko, Piotr Skomro, Krzysztof Konior, Konrad Kijak, Małgorzata Kowacka, Zbigniew Śliwiński – Biotensegration of malocclusion and temporomandibular disorders with diseases of the musculoskeletal system and posture defects – a literature review, supported by own observations. Fizjoterapia Polska 2023; 23(1); 22-38

DOI: https://doi.org/10.56984/8ZG07B3B3

Streszczenie

Diagnostyka medyczna układu mięśniowo-powięziowo-szkieletowego człowieka, choć umożliwia szybką ocenę, nie zawsze jest w pełni wykorzystywana. Utrudnia to często obiektywną ocenę dysfunkcji i ogranicza możliwości leczenia. Coraz powszechniejsze stają się dysfunkcje układu stomatognatycznego o różnej etiologii. Wiele badań naukowych poświęconych jest związkom między narządami i układami organizmu człowieka, które mogą powodować dysfunkcje w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych. W literaturze można znaleźć prace badające korelacje pomiędzy zaburzeniem mięśniowo-powięziowo-szkieletowym a zaburzeniami skroniowo-żuchwowymi. Dla dobrego zrozumienia etiologii tych dysfunkcji wskazane jest całościowe spojrzenie na pacjenta, uwzględniające fakt, że staw skroniowo-żuchwowy jest integralną częścią całego organizmu. Niniejsza praca jest przeglądem piśmiennictwa, popartym własnymi przykładami, dotyczącym badania związku zaburzeń mięśniowo-powięziowo-szkieletowych z zaburzeniem skroniowo-żuchwowym, które w świetle aktualnej wiedzy medycznej przypisuje się zjawisku biotensegracji. Na podstawie 136 doniesień naukowych wysunięto wniosek, że istnieje zależność między tymi dysfunkcjami.

Słowa kluczowe:
biotensegracja, zaburzenia narządu ruchu, wady postawy, dysfunkcje narządu żucia, zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Wartość terapeutyczna krioterapii miejscowej w leczeniu pacjentów z gonartrozą

Łukasz Kopacz, Anna Lubkowska, Iwona Bryczkowska, Piotr Skomro, Elżbieta Kubala, Marek Kiljański, Danuta Lietz-Kijak

Ł. Kopacz, A. Lubkowska, I. Bryczkowska, P. Skomro, E. Kubala, M. Kiljański, D. Lietz-Kijak – Wartość terapeutyczna krioterapii miejscowej w leczeniu pacjentów z gonartrozą. FP 2013; 13(4); 31-36

Streszczenie
Wstęp. Celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu zabiegów krioterapii miejscowej na zakres ruchu w stawie kolanowym u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów. Dodatkowo analizowano potencjalne zmiany w dolegliwościach bólowych pacjentów. Materiał i metody. Grupa badana liczyła 50-ciu pacjentów i była jednorodna pod względem schorzenia. W badaniu wzięło udział 39 kobiet i 11 mężczyzn. Pacjenci poddani byli 10-ciu codziennym zabiegom krioterapii miejscowej na okolicę stawu kolanowego. Przed przystąpieniem do krioterapii, pacjenci zostali poddani badaniom antropometrycznym oraz wyliczono wskaźniki BMI. Został zebrany wywiad odnośnie chorób współistniejącychi zbadano dolegliwości bólowe według skali VAS. U wszystkich badanych wykonano pomiar zakresu ruchów w stawie kolanowym za pomocą goniometru. Został on wykonany przed rozpoczęciem zabiegów oraz po ich zakończeniu. Wynik. U wszystkich pacjentów, poddanych serii zabiegów można stwierdzić znaczną poprawę w zakresie ruchu zgięcia i wyprostu w stawie kolanowym. Analizując dolegliwości bólowe oceniane za pomocą skali VAS, po zakończeniu serii zabiegów wykazano znaczne zmniejszenie wartości wskazywanych przez badanych. Rozpatrując zakres ruchu zgięcia w stawie kolanowym w obu grupach, zarówno z rozpoznaniem choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych oraz choroby zwyrodnieniowej wielostawowej, po serii zabiegów krioterapii miejscowej ruch znacznie się poprawił, natomiast zakres ruchu wyprostu w stawie kolanowym polepszył się w grupie z rozpoznaniem choroby zwyrodnieniowej wielostawowej. Wnioski. Krioterapia miejscowa jest korzystną metodą, redukującą dolegliwości bólowe oraz wpływającą na poprawę zakresu ruchów w stawie kolanowym u pacjentów z gonartrozą.

Słowa kluczowe:
zimnolecznictwo, gonartroza, leczenie zimnem

Artykuł dostępny tylko w j. polskim