Biomechaniczne aspekty nowoczesnych modeli stabilizacji miednicy. Część I: staw krzyżowo-biodrowy i mechanizm autoryglowania

Rafał Gnat, Edward Saulicz, Michał Kuszewski, Mirosław Kokosz

Rafał Gnat, Edward Saulicz, Michał Kuszewski, Mirosław Kokosz – Biomechanical aspects of modern models of pelvis stability. Part I: sacroiliac joint and self-bracing mechanism. Fizjoterapia Polska 2006; 6(4); 280-288

Streszczenie
Ostatnie dwie dekady ubiegłego stulecia przyniosły znaczący postęp w kierunku rozpoznania zasad działania mechanizmów odpowiedzialnych za zachowanie stabilności poszczególnych ogniw kinematycznych narządu ruchu człowieka. Panjabi sformułował koncepcję współdziałania trzech podsystemów stabilizacyjnych w ramach układu stabilizacyjnego ogniwa kinematycznego, badacze z Australii wyjaśnili mechanizm stabilizacji lędźwiowego odcinka kręgosłupa i powiązali zakłócenia jego funkcjonowania z powstawaniem dolegliwości bólowych w tym rejonie ciała, jak również potwierdzili efektywność nowatorskich ćwiczeń stabilizacyjnych przy próbach zmniejszenia natężenia tychże dolegliwości. Pośród wielu badań prowadzonych w tym kierunku na uwagę zasługuje oryginalny model stabilizacji stawów krzyżowo-biodrowych opracowany przez grupę holenderskich naukowców z Uniwersytetu Erazma w Rotterdamie. Model ten uwzględnia istnienie dwóch ściśle powiązanych ze sobą mechanizmów umożliwiających zachowanie stabilności wspomnianych stawów: zamknięcia strukturalnego oraz zamknięcia siłowego. Zamkniecie strukturalne realizowane jest dzięki nieregularnemu ukształtowaniu powierzchni stawów krzyżowo-biodrowych oraz ich specyficznemu ustawieniu w przestrzeni. W mechanizmie zamknięcia siłowego biorą udział liczne więzadła oraz mięśnie tworzące charakterystyczne mięśniowo-powięziowe taśmy stabilizacyjne. W wyniku współdziałania obydwu mechanizmów w obrębie miednicy uzyskuje się tzw. efekt autoryglowania stawów krzyżowo-biodrowych. Idea leżąca u podstaw opracowania takiego modelu bardzo przypomina zasady, którymi kierowali się dawni architekci opracowując strukturę tzw. łuku rzymskiego. Kość krzyżowa odgrywa tutaj rolę zwornika, natomiast kości biodrowe i miedniczne to dwie kolumny. Przy zapewnieniu niewielkich sił skierowanych poprzecznie do nich, a będących efektem działania mięśni i więzadeł, konstrukcja zachowuje stabilność. Celem niniejszej pracy jest przybliżenie szczegółów działania mechanizmów, na których holenderski model stabilizacji stawów krzyżowo-biodrowych znalazł oparcie.

Słowa kluczowe:
staw krzyżowo-biodrowy, zamknięcie strukturalne, zamknięcie siłowe, efekt autoryglowania

Koincydencja zablokowań stawów krzyżowo-biodrowych w bocznym skrzywieniu kręgosłupa oraz wpływ ich terapii na wartość skoliozy

Daniel Olędzki, Tomasz Sajko, Andrzej Sadowski, Marek Kiljański

D. Olędzki, T. Sajko, A. Sadowski, M. Kiljański – Block coincidence of sacroiliac joints in lateral curvature of the spine as well as the effect of the therapy on the size of scoliosis. FP 2015; 15(2); 22-38

Streszczenie
Autorzy przedstawiają  próbę określenia zależności między występowaniem  skrzywienia bocznego kręgosłupa a dysfunkcją stawów krzyżowo-biodrowych pod postacią zablokowania. Zwrócono uwagę, że skolioza obserwowana jest znamiennie w organizmie człowieka.  Samo ułożenie dziecka jak i przebieg porodu  mogą doprowadzić do różnego rodzaju zaburzeń napięcia mięśniowego i asymetrii ułożeniowej między innymi w wyniku uszkodzenia ciągłości powięziowej noworodka w trakcie samego porodu lub okresu okołoporodowego. Należy przypuszczać, że patologia okresu rozwoju embrionalnego a następnie noworodkowego może stanowić genezę zaburzeń statyki kolumny kręgosłupa oraz przeciążeń stawów krzyżowo-biodrowych, pod postacią ich zablokowań. Skutkiem wtórnym  dysfunkcji stawów krzyżowo-biodrowych może być asymetryczne ustawienie kości biodrowych względem siebie, co w dalszym przebiegu warunkuje asymetryczne ustawienie kości krzyżowej i mobilną skoliozę kompensującą (określenie A.Sadowskiego).
Podkreślono ważną rolę dysfunkcji stawu krzyżowo-biodrowego –  najsilniejszego proprioreceptora stawowego ustroju – w powstawaniu dysfunkcji innych stawów w organizmie ludzkim, często znacznie oddalonych od miednicy, jak i w  powstawaniu zaburzeń równowagi napięć (dysbalansu) mięśniowych.
Autorzy opisali tu następujące zjawiska:
1) zależność występowania zablokowania stawów krzyżowo-biodrowych (SKB)  z asymetrią ustawienia miednicy
2) związek wielkości bocznego skrzywienia i rotacji kręgosłupa z zablokowaniem SKB
W grupie badanych dzieci ze skoliozą niedużego stopnia (do 5 stopni rotacji) stwierdzano w dużym procencie, jednocześnie  współwystępowanie dysfunkcji stawów krzyżowo-biodrowych i asymetryczne  ustawienie miednicy. Po przeprowadzonej terapii zablokowań stawów krzyżowo-biodrowych stwierdzono znamienną i istotną statystycznie poprawę w zakresie symetrii miednicy jak i znamienne zmniejszenie stopnia skoliozy i – związanej z nią – zjawiska rotacji kręgów.

Słowa kluczowe:
staw krzyżowo-biodrowy, terapia manualna, skolioza, zablokowanie

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Zjawisko dominującego i utajonego zablokowania stawu krzyżowo-biodrowego w bocznym skrzywieniu kręgosłupa – problemy związane z terapią miednicy

Daniel Olędzki, Andrzej Sadowski, Tomasz Sajko, Marek Kiljański

D. Olędzki, A. Sadowski, T. Sajko, M. Kiljański: Phenomenon of the dominant and latent blocks of the sacroiliac joint in lateral curvature of the spine – problems related to the pelvis therapy. Fizjoterapia Polska 2015; 15(3); 12-22

Streszczenie
Od najmłodszych lat życia dziecka w wielu wypadkach postrzegamy wielopłaszczyznowe odchylenie kręgosłupa od osi długiej ciała. Odchylenia te mają ścisłe powiązanie z ustawieniem kości miednicy względem siebie, w czym istotną rolę odgrywają stawy krzyżowo-biodrowe a ściślej mówiąc ich dysfunkcja.
Nawet niewielkie przesunięcie kości krzyżowej względem kości biodrowej powoduje zmianę przestrzennego ustawienia całego kompleksu miednicy, segmentów kręgosłupa umiejscowionych powyżej oraz stawów biodrowych. Wczesna interwencja w diagnostyce dysfunkcji tych stawów u małych dzieci daje nam możliwość skutecznej korekcji miednicy względem kręgosłupa jeszcze na etapie tzw. ”skoliozy kompensującej”, gdy problem tkwi jeszcze tylko w asymetrycznym ułożeniu miednicy determinującej ustawienie kręgów w przestrzeni i jest jeszcze całkowicie odwracalny.
Zespół badawczy potwierdził fakt występowania „zjawiska dominującego i utajonego zablokowania stawu krzyżowo-biodrowego” stwierdzając jego obecność u 50% badanej grupy.
Powyższe zjawisko może być przyczyną braku pełnej skuteczności korekcji kompleksu miednica-kręgosłup. Zatem w przypadku przeprowadzenia terapii tylko jednego stawu krzyżowo-biodrowego u dzieci ze skoliozą należy spodziewać się, że w co drugim przypadku nie przyniesie zamierzonych rezultatów.
Należy przynajmniej dwukrotnie wykonywać badania manualne celem oceny stanu obydwu SKB i porównania ich wyników z badaniem pierwotnym. Realizujemy wówczas zasadę terapii manualnej, badania przed i po leczeniu manualnym.

Słowa kluczowe:
staw krzyżowo-biodrowy, terapia manualna, skolioza, zablokowanie

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim