Streszczenie

Wstęp. Fizjoterapia ambulatoryjna finansowana przez NFZ objęła w 2018 roku 2,6 mln osób, tj. ok. 6,8% populacji Polski oraz 128 mln świadczeń przy nakładach finansowych na poziomie 937 mln złotych. Niezaspokojony popyt na usługi fizjoterapeutyczne, wyrażony czasem oczekiwania na uzyskanie świadczenia, przy presji zachodzących zmian demograficznych, staje się coraz poważniejszym wyzwaniem dla publicznego systemu ochrony zdrowia. Doświadczenia międzynarodowe wskazują, że zmiana sposobu organizacji i funkcjonowania fizjoterapii może przyczynić się do poprawy jej sprawności.

Cel pracy. Celem pracy jest nakreślenie perspektyw optymalnego zabezpieczenia fizjoterapeutycznego (ram organizacyjno-finansowych) w ramach środków publicznych będących w dyspozycji Narodowego Funduszu Zdrowia.

Materiały i metody. Źródłem danych do analiz były: baza świadczeń NFZ, dane demograficzne i prognozy Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), literatura przedmiotu oraz raporty dotyczące rozwiązań organizacyjnych. Prognozy demograficzne dla kraju do 2030 r. (GUS) wykorzystano do oszacowania zapotrzebowania na świadczenia w fizjoterapii ambulatoryjnej.

Wyniki. Ponad połowę pacjentów fizjoterapii ambulatoryjnej (FA) stanowią osoby w wieku 60 lat i więcej. W perspektywie następnego 10-lecia udział pacjentów 60+ wzrośnie o kolejne 11%. Przedstawiona koncepcja Podstawowej Opieki Fizjoterapeutycznej (POF) zakłada współpracę Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) z fizjoterapią ambulatoryjną. POF zakłada zmianę filozofii udzielanej terapii z realizacji pojedynczych zabiegów lub cykli na opiekę fizjoterapeutyczną i podejście populacyjne do opieki.

Wnioski. Kierunek ewolucji systemu zabezpieczenia fizjoterapeutycznego powinien uwzględniać różne perspektywy: (1) pacjenta:

a) zindywidualizowanie procesu terapii do stanu pacjenta, b) realizację procesu opartą na dostępnych dowodach naukowych i wytycznych klinicznych,

c) współodpowiedzialność pacjenta za stan zdrowia; (2) świadczeniodawcy: a) nastawienie na osiąganie efektu terapeutycznego (wartości), a nie na realizację zabiegów, b) zwiększenie niezależności i samodzielności fizjoterapeutów w roli zarządzających terapią, c) dostosowanie zasobów ludzkich i lokalowych do zwiększonej populacji pacjentów oraz do struktury zabiegów realizowanych zgodnie z wytycznymi, d) wykorzystywanie nowych form terapii: edukacji, instruktażu, nauki samoopieki w domu; (3) płatnika: a) odejście od płacenia fee-for-service za poszczególne zabiegi na rzecz finasowania za terapię/opiekę, b) wprowadzenie wskaźników korygujących wielkość finansowania ze środków publicznych zależną od mierzalnych efektów terapeutycznych.

Słowa kluczowe:

podstawowa opieka fizjoterapeutyczna, fizjoterapia ambulatoryjna