Streszczenie

Cel badania. Diagnoza i prognoza zaburzeń psychicznych dzieci w wieku przedszkolnym mieszkających we wschodniej Ukrainie w czasie konfliktu zbrojnego. Materiały i metody. W latach 2014-2018 przebadano 1308 dzieci w wieku 5–7 lat z obwodu donieckiego. Zastosowano obserwację, rozmowę, psychodiagnostykę i metody statystyczne. Wyniki. Większość badanych miała lęki o różnym charakterze (61,2%), strach, zaniepokojenie, zmartwienie (53,2%), przejawy agresji (36,7%) oraz niską samoocenę (18,4%). Dynamika tych wskaźników na przestrzeni lat utrzymywała się na wysokim poziomie. Również stan emocjonalny rodziców i atmosfera rodzinna wpływały na stan zdrowia dzieci. Zaniedbanie ze strony ojca powoduje potrzebę dodatkowej uwagi (r = 0,305; p ≤ 0,01), a zaniedbanie ze strony matki powoduje lęk (r = 0,322; p ≤ 0,01) i stany nerwicowe (r = 0,331; p ≤ 0,01). Wnioski. Konflikty zbrojne, trudności społeczne i prawne na Ukrainie demoralizują społeczeństwo i stanowią zagrożenie dla pełnego rozwoju dzieci. Wyniki badań podkreślają wagę zorganizowania dynamicznej diagnostyki zdrowia psychicznego dzieci, a także wprowadzenia odpowiednich działań w zakresie profilaktyki i eliminowania negatywnych przejawów emocjonalnych wśród dzieci poprzez realizację towarzyszącego im programu medyczno-psychologicznego i pedagogicznego.

Słowa kluczowe:

dzieci, zaburzenia emocjonalne, agresja, lęk, wojna, Donbas, Ukraina