Feedback w reedukacji posturalnej

Janusz Nowotny

Janusz Nowotny – Feedback in postural retraining. Fizjoterapia Polska 2001; 1(1); 51-58

Streszczenie
Wprowadzenie. Tzw. „ćwiczenia korygujące” stanowią zazwyczaj główny środek leczniczy dla dzieci i młodzieży mających różnorodne wady postawy. Czynna korekta nieprawidłowej postawy czasami uniemożliwia dziecku brak poczucia ułożenia ciała w przestrzeni, co powoduje, że ćwiczenia nie cieszą się powodzeniem. Wyniki. Braki te można uzupełnić za pomocą ćwiczeń wspomaganych technikami typu „biofeedback”, czyli biologicznym sprężeniem zwrotnym. W artykule przedstawiono różnego rodzaju ćwiczenia korygujące na podstawie tzw. „biofeedback”, jak również specjalny sprzęt.

Słowa kluczowe:
korygowanie wad postawy, ćwiczenia, zastępcze sprzężenie zwrotne

Invalid download ID. Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Modyfikacja punktowej oceny postawy ciała przydatna do badań przesiewowych

Janusz Nowotny, Karol Ptaszek, Włodzimierz Kramarz

Janusz Nowotny, Karol Ptaszek, Włodzimierz Kramarz – A modification of point scoring of posture useful in screening examinations. Fizjoterapia Polska 2001; 1(4); 409-413

Streszczenie
Istnieje szereg nieprawidłowości w obrębie aparatu ruchu, które niedostatecznie wcześnie rozpoznane i niewłaściwe prowadzone dają w konsekwencji znaczne dysfunkcje ze strony tego układu, a nawet poważne skutki ogólnoustrojowe. Problem jest szczególnie istotny, gdy dana nieprawidłowość występuje w znacznym odsetku populacji, rozwija się niepostrzeżenie i na dodatek, gdy dotyczy ona osób w wieku rozwojowym, uposabiającym do pogłębiania się wszelkich nieprawidłowości. To właśnie skłania do podejmowania badań przesiewowych, warunkujących niejako wczesną interwencję fizjoterapeutyczną. Do omawianej grupy należą m.in. odchylenia od prawidłowej postawy ciała. W związku z tym, na przestrzeni wielu lat, wypracowano szereg metod oceny postawy, ale nieliczne tylko nadają się do masowych badań przesiewowych. Autorzy opracowali więc system oceny postawy ciała, przydatny do tego typu badań, bazujący na rutynowym badaniu ortopedycznym. W celu pewnej kwantyfikacji wyników zmodyfikowano punktową skalę oceny, określając liczbowo stopień ciężkości stwierdzanych odchyleń. Indywidualne wyniki badań są przy tym wczytywane w komputer i kierowane do odpowiedniej bazy danych. Specjalnie opracowany program komputerowy pozwala natomiast na wykreowanie indywidualnego protokołu badania. Co istotniejsze, pozwala on również na automatyczne tworzenie różnorodnych raportów zbiorczych, konstruowanych stosownie do obecnych realiów systemu ochrony zdrowia dzieci i młodzieży. Między innymi, raporty te mogą być nie tylko przydatne dla tworzenia odpowiednich grup dyspanseryjnych oraz organizacji właściwej opieki w szkole, ale także i dla lekarzy opieki podstawowej oraz specjalistycznej.

Słowa kluczowe:
punktowa ocena postawy, badania przesiewowe

Invalid download ID. Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Wpływ wyrównywania długości względnej kończyny dolnych na jakość postawy ciała u dzieci i młodzieży z bocznym skrzywieniem kręgosłupa

Mariola Saulicz, Edward Saulicz, Janusz Nowotny, Bogdan Bacik

Mariola Saulicz, Edward Saulicz, Janusz Nowotny, Bogdan Bacik – The impact of lower limb compensation on the quality of posture in children and youth with scoliosis. Fizjoterapia Polska 2001; 1(4); 376-380

Streszczenie
Wstęp. Stosowanie wkładek ortopedycznych, które albo poprawiają prawdziwą, czy rzekomą nierówność kończyn dolnych, albo pomagają w poprawie zaburzonej statyki ciała należy do metod sterowanej kompensacji zewnętrznej. Jest to metoda często wykorzystywana w korekcji bocznego skrzywienia kręgosłupa. Udowodniono, że stosowanie wkładek ortopedycznych poprawiających pseudonierówność kończyn dolnych może doprowadzić do poważnej dekompensacji tej wady. Obserwacje te dotyczyły zaawansowanego zniekształcenia strukturalnego. Celem niniejszego opracowania była więc analiza trzy-powierzchniowa wpływu wkładek ortopedycznych wydłużających jedną z kończyn dolnych na jakość postawy ciała u dzieci i młodzieży z bocznym skrzywieniem kręgosłupa. Analizie poddano mniej zaawansowane nieprawidłowości, co oznacza, że posiadały one większy komponent zmian funkcjonalnych i daleko idący, większy potencjał na poprawę. Materiał i metoda. Badaniami objęto 82-osobową grupę dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 19 lat (x = 12,0 +/- 3,1) z klinicznymi objawami bocznego skrzywienia kręgosłupa stopnia I i II (x kąta Cobba = 22,8 +/- 9,5). Analiza dotyczyła tylko tych dzieci, u których osoba zlecająca badanie postawy ciała sugerowała wkładki wyrównującej. Ocenę postawy ciała przeprowadzono dwukrotnie – bez wkładki oraz z wkładką – wykorzystując w tym celu komputerowy zestaw badania postawy ciała. Wyniki. Uzyskano istotny związek pomiędzy wysokością wkładki a zmniejszeniem niektórych I, II i III-rzędowych cech skrzywienia. Poprawa jakości postawy dotyczyła zwłaszcza płaszczyzny czołowej, której to towarzyszyły istotne zmiany w płaszczyźnie strzałkowej. Natomiast w obrębie płaszczyzny poprzecznej nie rejestrowano już tak jednoznacznie pozytywnych zmian postawy ciała.

Słowa kluczowe:
symetria kończyn dolnych, wyrównujące wkładki ortopedyczne, sterowana kompensacja zewnętrzna

Invalid download ID. Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Wpływ wybranych ćwiczeń korekcyjnych na zmiany czynności bioelektrycznej mięśni po obu stronach skrzywienia pierwotnego

Krystyna Kwaśny, Janusz Nowotny, Edward Saulicz

Krystyna Kwaśny, Janusz Nowotny, Edward Saulicz – The impact of selected correctional exercises on changes in the bioelectrical activity of muscles on both sides of the primary scoliosis. Fizjoterapia Polska 2002; 2(3); 199-202

Streszczenie
Wstęp. Ocenie poddano aktywność bioelektryczną mięśni przykręgosłupowych, wyrażoną częstotliwością biopotencjałów, ich średnią amplitudą oraz liczbą zwrotów po obu stronach skrzywienia pierwotnego. Materiał i metoda. Badaniami objęto 110-osobową grupę chłopców i dziewcząt w wieku od 6 do 16 lat, z klinicznym rozpoznaniem bocznego skrzywienia kręgosłupa. Pomiarów dokonywano w pozycji swobodnej, podczas próby czynnej korekcji oraz w trakcie wykonywania niektórych ćwiczeń korekcyjnych. Do analizy tej wybrano zarówno ćwiczenia o charakterze symetrycznym, jak i asymetrycznym. Część tych ćwiczeń przeprowadzana była z dostarczaniem dodatkowej informacji o stopniu korekcji wady poprzez monitorowanie, sygnalizację świetlną bądź dźwiękową. Do oceny biopotencjałów wykorzystano komputerowy zestaw EMG, w skład którego wchodził czterokanałowy elektromiograf firmy „Medicor MG-440” wyposażony w wyjście analogowe, współpracujący z komputerem wyposażonym w odpowiednie oprogramowanie pozwalające na automatyczną analizę elektromiogramów zintegrowanych. Wyniki. Uzyskane wyniki świadczą o pewnych możliwościach korekcyjnych, wyrażonych symetryzacją czynności bioelektrycznej mięśni w trakcie próby czynnej korekcji skrzywienia. Wykazano również przydatność w normalizacji napięcia mięśniowego po obu stronach skrzywienia większości z analizowanych ćwiczeń korekcyjnych, a zwłaszcza tych, które dodatkowo wykorzystują mechanizm zastępczego sprzężenia zwrotnego.

Słowa kluczowe:
boczne skrzywienia kręgosłupa, badania elektromiograficzne, biopotencjały

Invalid download ID. Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Ocena zaburzeń chodu u dzieci usprawnianych z powodu porażenia mózgowego

Janusz Nowotny, Krzysztof Czupryna, Jacek Sołtys

Janusz Nowotny, Krzysztof Czupryna, Jacek Sołtys – An evaluation of gait disturbances in children undergoing rehabilitation for cerebral palsy. Fizjoterapia Polska 2003; 3(2); 189-196

Streszczenie
Mózgowe porażenie dziecięce (m.p.dz.) należy do tej grupy dysfunkcji, których stałym elementem jest upośledzenie funkcji chodu. W trakcie rehabilitacji dąży się do tego, by tak pokierować kompensacją, aby wzorzec chodu dawał jak najmniejsze zaburzenia i ograniczenia lokomocji. Dla planowania rehabilitacji oraz sprawdzania jej efektów konieczna jest obiektywna ocena. Ponieważ ocena chodu stwarza możliwości wymiernej oceny, autorzy przedstawili sposoby takiej oceny, koncentrując się na dwojakiego rodzaju badaniach. Przedstawiono możliwość oceny symetrii chodu w oparciu o badanie baropedograficzne z wykorzystaniem systemu Parotec®, a także oceny bazującej na analizie poszczególnych wyznaczników chodu z wykorzystaniem systemu Zebris. Na zakończenie przedstawiono pewne uwagi praktyczne, istotne dla planowania i kontrolowania przebiegu rehabilitacji dzieci z m.p.dz.

Słowa kluczowe:
Mózgowe porażenie dziecięce, ocena zaburzeń chodu, usprawnianie

Invalid download ID. Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Niektóre możliwości łagodzenia zaburzeń chodu u dzieci usprawnianych z powodu porażenia mózgowego w świetle badań baropedograficznych: doniesienie wstępne

Janusz Nowotny, Krzysztof Czupryna, Jerzy Pietruszewski, Małgorzata Matyja

Janusz Nowotny, Krzysztof Czupryna, Jerzy Pietruszewski, Małgorzata Matyja – Some possibilities for alleviating gait disturbances in children undergoing rehabilitation for cerebral palsy, in the light of baropedographic tests: a preliminary report. Fizjoterapia Polska 2003; 3(3); 217-223

Streszczenie

Wstęp. U dzieci z m.p.dz. zwykle utrwala się patologiczny stereotyp chodu. W procesie rehabilitacji dąży się do złagodzenia niekorzystnych objawów, ale wymaga to dokładnego rozeznania odnośnie składowych nieprawidłowego wzorca chodu, na które należy oddziaływać. W rehabilitacji nieraz stosuje się nietypowe środki, których przydatność także wymaga obiektywnego sprawdzenia. Materiał i metody. W pracy przedstawiono możliwości obiektywnej oceny chodu w oparciu o badanie baropedograficzne z wykorzystaniem systemu Parotec®. Możliwości poprawy symetrii chodu przedstawiono na przykładzie dzieci usprawnianych z powodu m.p.dz., u których dodatkowo stosowano ostrzykiwania toksyną botulinową lub tzw. gipsy hamujące. Wyniki i Wnioski. W konkluzji stwierdzono, że te dodatkowe środki terapeutyczne ułatwiają dalsze usprawnianie i wpływają na poprawę symetrii chodu tych dzieci. Stwierdzono też, że powyższe badanie może być cennym źródłem informacji dla terapeuty – wskazującym, na które parametry nieprawidłowego chodu należy zwrócić uwagę podczas dalszego usprawniania dziecka.

Słowa kluczowe:
Mózgowe porażenie dziecięce, ocena zaburzeń chodu, toksyna botulinowa, gipsy hamujące
Invalid download ID. Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Idea reedukacji ruchowej w fizjoterapii

Janusz Nowotny

Janusz Nowotny – The idea of movement re-education in physiotherapy. Fizjoterapia Polska 2004; 4(1); 68-74

Streszczenie

Ruch jest nieodłącznym atrybutem życia człowieka. Niestety, wada lub choroba wrodzona lub tzw. uraz okołoporodowy utrudniają nabywanie umiejętności ruchowych w najwcześniejszych okresach życia. W odróżnieniu od tego, uraz lub choroba nabyta w późniejszych okresach życia w różnym stopniu niweczą nabyte umiejętności ruchowe, a wszystko prowadzi do przejściowej bądź trwałej niepełnosprawności. W ten sposób jawi się potrzeba reedukacji ruchowej, będącej jednym z głównych zadań rehabilitacji medycznej. W codziennej praktyce fizjoterapeutycznej dominuje często podejście mechanistyczne, ukierunkowane na łagodzenie pojedynczych objawów. Funkcjonalne skutki takiego podejścia są trudne do przewidzenia, ale zwykle niekorzystne. Pomimo, że idea reedukacji znalazła odzwierciedlenie w wielu tzw. metodach reedukacji nerwowo-mięśniowej, sporo terapeutów widzi konieczność ich stosowania raczej w stanach określonych ich nazwą, nie dostrzegając jak gdyby potrzeby szerzej rozumianej reedukacji ruchowej. Dla zneutralizowania takiego podejścia, w pracy przedstawiono podstawowe przesłanki przywracania utraconej sprawności w kontekście ponownego uczenia się prawidłowych ruchów. Uwagę skoncentrowano na podstawowych zjawiskach towarzyszących różnym stanom chorobowym, mogącym przejściowo bądź trwale zaburzać proces sterowania ruchami i niweczyć szansę na całkowity powrót sprawności. Szczególną uwagę zwrócono na istotne pod tym względem sterowanie kompensacją w najwcześniejszych okresach dysfunkcji oraz na przywracanie fizjologicznych wzorców ruchowych bądź kształtowanie wzorców funkcjonalnie najbardziej przydatnych.

Słowa kluczowe:

fizjologia ruchu, patofizjologia, rehabilitacja

Invalid download ID. Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Ograniczenia, utrudnienia i wymagania stawiane fizjoterapii u osób starszych

Krzysztof Gieremek, Janusz Nowotny, Tadeusz Szymon Gaździk, Wojciech Cieśla

Krzysztof Gieremek, Janusz Nowotny, Tadeusz Szymon Gaździk, Wojciech Cieśla – Restrictions, impediments and requirements in physiotherapy of the elderly. Fizjoterapia Polska 2007; 7(2), 198-205

Streszczenie

Proces starzenia się jest nieuchronnym i dynamicznym procesem prowadzącym do szeregu niekorzystnych zmian zarówno w obrębie narządu ruchu jak i narządów wewnętrznych oraz osłabienia możliwości regeneracyjnych i kompensacyjnych organizmu. W przypadku pojawiającej się choroby, czy dysfunkcji powrót do pełnej, wcześniejszej sprawności jest utrudniony często nawet niemożliwy, wpływając na jakość życia osoby starszej. Współistniejące problemy natury psychologicznej, dotyczące postawy osoby starszej wobec własnej choroby, a także jej oczekiwania w stosunku do najbliższego otoczenia powodują, iż rehabilitacja, a w niej fizjoterapia osób starszych wymagają nieco odmiennego podejścia na wielu kierunkach oddziaływania. W pracy przedstawione zostały zadania, które powinno realizować się w ramach fizjoprofilaktyki gerontologicznej, a także środki lecznicze stosowane w ramach tzw.: właściwej terapii i profilaktyki wtórnej u pacjentów geriatrycznych. Zwrócono uwagę na zasady planowania indywidualnych zajęć ruchowych ze szczególnym uwzględnieniem oceny stanu funkcjonalnego każdej osoby. Oprócz przykładowych form i środków aktywności fizycznej przeznaczonych dla osób starszych przedstawione zostały uwagi i najczęstsze problemy, z którymi można spotkać się przy wykonywaniu niektórych zabiegów fizykoterapeutycznych u tych osób.

Słowa kluczowe

geriatria, wyznaczniki fizjoterapii, fizjoterapia osób starszych, kinezyterapia

Rozkład sił nacisku mas ciała na podłoże u dzieci z zaburzeniami ruchowymi pochodzenia ośrodkowego, jako wyraz zaburzeń rozwoju napięcia posturalnego

Andrzej Szopa, Małgorzata Domagalska, Janusz Nowotny

Andrzej Szopa, Małgorzata Domagalska, Janusz Nowotny – Distribution of body mass on the support base in cerebral motor disorders children as an expression of antigravity unabilities. Fizjoterapia Polska 2007; 7(3); 250-257

Streszczenie
Wstęp. Zaburzenia zdolności dostosowywania się aktywności mięśniowej do zadań posturalnych i motorycznych są podstawowym objawem potencjalnych i rzeczywistych zaburzeń ośrodkowych. Celem podjętych badań była próba wykorzystania oceny rozkładu sił nacisku ciała na podłoże do oceny zdolności dostosowania się napięcia mięśniowego do różnych form aktywności posturalnej. Materiał i metody. Badaniami objęto trzy grupy dzieci: dzieci z zaburzeniami ruchowymi pochodzenia ośrodkowego II° i III° oraz dzieci hospitalizowanych z powodu zapalenia płuc, w wieku od 6-12 miesięcy — po 15 osób każda. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem maty sensorowej, z odpowiednim oprogramowaniem (LQck GmbH). U badanych dwukrotnie dokonano pomiaru sił nacisku ciała na podłoże, w trzech pozycjach: supinacyjnej, pronacyjnej oraz siedzącej. Wyniki. Istotne statystycznie zróżnicowanie wyników pomiędzy pierwszym i drugim pomiarem (w tej samej pozycji) było zasadą wśród dzieci bez zaburzeń rozwojowych, rzadziej pojawiało się u dzieci z lżejszymi zaburzeniami, a wcale — w grupie z ciężkimi zaburzeniami. U dzieci z ciężkimi zaburzeniami występowały wyraźne cechy asymetrii rozkładu ciężaru, w odróżnieniu od dwóch pozostałych grup, gdzie dominował obraz symetrii posturalnej. Wnioski. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że ocena rozkładu sił nacisku ciała na podłoże pozwala — wprawdzie pośrednio, ale obiektywnie i porównywalnie — ocenić rozkład napięcia mięśniowego w różnych formach aktywności posturalnej i stanowi cenne uzupełnienie oceny jakości wzorców posturalnych.
Słowa kluczowe
zaburzenia ruchowe pochodzenia ośrodkowego, wzorce postawy, płaszczyzna podporu, rozkład masy ciała

Zmiany temperatury powierzchni skóry po nadźwiękawianiu ciągłym i impulsowym

Joanna Szymańska, Janusz Nowotny

Joanna Szymańska, Janusz Nowotny – Changes of skin temperature after ultrasounds continuous and impulse waves. Fizjoterapia Polska 2008; 8(2); 161-169

Streszczenie
Wstęp. Ultradźwięki (UD) wykorzystywane są w medycynie od około 70 lat. Mechanizm biologicznego działania ultradźwięków jest procesem złożonym i wielostronnym, a pochłonięta, w dostatecznej ilości, energia wywołuje w tkankach szereg reakcji. UD wykazują działanie termiczne i pozatermiczne i są one uważane za najważniejsze zabiegi o głębokim działaniu cieplnym. Efekty termiczne są stosunkowo łatwe do zaobserwowania, gdyż dochodzi do podwyższenia temperatury tkanek, jednak nie wszystkie skutki działania UD mogą być wyjaśnione tylko poprzez wpływ czynnika cieplnego. Wyjaśnienia tych działań doszukuje się obecnie w ich wpływie mechanicznym i fizykochemicznym, które ściśle ze sobą współistnieją. Celem pracy było określenie różnic temperatury powierzchni skóry po zabiegach ultradźwięków z zastosowaniem fali ciągłej i impulsowej oraz określenie czy fale te wywołują identyczne, czy różne reakcje konsensualne. Materiał i metoda. Badaniami objęto grupę 30 osób, u których w odstępach kilkudniowych wykonano lokalnie zabieg ultradźwięków przy użyciu fali ciągłej i impulsowej. Dodatkowo, przy użyciu pirometru służącego do bezkontaktowego pomiaru temperatury skóry, dokonano pomiaru temperatury powierzchni skóry po zabiegach. Wyniki. Wyniki badań sugerują, że pod wpływem jednorazowego zabiegu ultradźwięków przy użyciu fali ciągłej i impulsowej bezpośrednio po zabiegu występuje wzrost temperatury skóry, który utrzymuje się aż do końca okresu pomiarowego, zarówno w miejscu zabiegu jak i w miejscu oddalonym. Wnioski. Badania wykazały wpływ zabiegu ultradźwięków na wzrost temperatury powierzchni skóry. Zmiany w uciepleniu skóry potwierdzają występowanie zmian w miejscu zabiegu i w strefach reflektorycznych.
Słowa kluczowe
ultradźwięki, fala ciągła i impulsowa, temperatura skóry, odczyny odległe
1 2