Compliance to home exercise program (HEP) among subjects under physiotherapy care: Report of a qualitative study

Meshanti Kumarasamy, Narasimman Swaminathan, Marek Kiljański, Zbigniew Śliwiński

M.Kumarasamy, N. Swaminathan, M. Kiljański, Z. Śliwiński – Compliance to home exercise program (HEP) among subjects under physiotherapy care: Report of a qualitative study. Fizjoterapia Polska 2019; 19(1); 70-74

Abstract
This study examined the extent of compliance towards HEP among subjects undergoing physiotherapy sessions in selected clinical settings. The findings of this study would provide insights on the perceived enablers and barriers that influence compliance towards prescribed home exercises.
Methodology. This qualitative inquiry study interviewed twenty subjects – 12 males and 8 females under physiotherapy care at various outpatient musculoskeletal rehabilitation at selected private hospitals and physiotherapy clinics located in the states of Kuala Lumpur and Negeri Sembilan of Malaysia. Subjects’ responses on the perceived opinions and experiences with prescribed home exercises were audio recorded through a semi-structured interview. The responses obtained were analysed further using keyword coding and content analysis.
Results and Analysis. Self-motivation, determination and commitments are the best-explored enablers for active involvement. Barriers that significantly lead to disengagement in home exercises among the participants of this study includes lack of time, work commitments, personal characteristics, disease nature or injury status and ineffective exercise prescriptions.
Conclusion. Content analysis of the recorded responses revealed that the predictors of compliance to home exercises is multifactorial. This study provides a baseline data for understanding the perceived enablers and barriers towards participation in home exercises; these findings will aid the health care professionals in implementing the measures to maximize compliance level among patients undergoing physiotherapy.
Highlights
• Compliance to home exercises are affected by various factors
• Lack of time, work commitments and injury status affect the home exercise compliance
• Self-motivation is the most important enabler for the compliance to HEP
• Nature of the disease affects compliance to HEP

Key words:
home exercise program, physiotherapy, musculoskeletal rehabilitation

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Ocena skuteczności terapii przy użyciu TENS i prądów interferencyjnych u pacjentów z dolegliwościami bólowymi dolnego odcinka kręgosłupa

Paulina Wójcik, Joanna Kałuża-Pawłowska, Patryk Kiljański, Marek Kiljański

P. Wójcik, J. Kałuża-Pawłowska, P. Kiljański, M. Kiljański
– Assessment of the effectiveness of therapy using TENS and interferential currents in patients with low back pain. Fizjoterapia Polska 2019; 19(1); 22-29

Streszczenie
Wstęp. Dolegliwości bólowe dolnego odcinka kręgosłupa należą do najczęściej występujących problemów związanych z zaburzeniami narządu ruchu. Stanowią poważny problem medyczny, ale również ze względu na częstość występowania problem społeczny i ekonomiczny. Leczenie dolegliwości bólowych w dolnym odcinku kręgosłupa jest leczeniem kompleksowym, obejmuje kinezyterapię, fizykoterapię i ma na celu zmniejszenie bólu, stanu zapalnego a także wzmożonego napięcia mięśni.
Materiał i metody. Badaniu została poddana grupa 60 osób z dolegliwościami bólowymi dolnego odcinka kręgosłupa. Badanych podzielono na dwie równie 30-osobowe grupy. W obu grupach stosowano zabiegi fizykalne: laseroterapię i magnetoterapię. Dodatkowo w pierwszej grupie wykonano zabieg TENS, w drugiej natomiast wykorzystano prądy interferencyjne. W badaniu posłużono się ankietą, oceną bólu w skali VAS oraz testem Schobera.
Cel. Celem badania było porównanie wpływu prądów TENS i prądów interferencyjnych pod względem zmniejszenia dolegliwości bólowych oraz zwiększenia zakresu ruchomości dolnego odcinka kręgosłupa.
Wyniki. Zastosowane postępowanie fizykalne wpłynęło korzystnie na stan chorych. Za pomocą testów statystycznych wykazano zmniejszenie bólu u pacjentów oraz poprawę zakresu ruchomości kręgosłupa.
Wnioski. Prądy TENS są skuteczniejszą metodą w leczeniu bólu dolnego odcinka kręgosłupa. Wyniki badań wykazały, że zastosowanie prądów TENS pozwoliło uzyskać pozytywne efekty w postaci zwiększenia zakresu ruchomości kręgosłupa, wszyscy badani w tej grupie odczuli zmniejszenie bólu.

Słowa kluczowe:
odcinek lędźwiowy, dolegliwości bólowe, prądy TENS, prądy interferencyjne

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz bezpłatnie artykuł w j. angielskim

Wpływ masażu polem elektrostatycznym o różnej częstotliwości na napięcie wybranych mięśni szkieletowych obręczy barkowej

Patryk Kiljański, Joanna Kałuża-Pawłowska, Krzysztof Gieremek, Marek Kiljański

P. Kiljański, J. Kałuża-Pawłowska, K. Gieremek, M. Kiljański – The effect of massage with an electrostatic field of different frequency on the tension of selected skeletal muscles of the shoulder girdle. Fizjoterapia Polska 2018; 18(4); 138-158

Streszczenie
Cel pracy. Celem badania jest wykazanie, czy masaż polem elektrostatycznym ma wpływ na spadek napięcia spoczynkowego górnej części mięśnia czworobocznego.
Materiał i metody. W badaniu udział wzięło 20 osób, mężczyźni i kobiety w wieku 23-29 lat. Styl życia badanych był zróżnicowany. Grupę badawczą stanowiły zarówno osoby uprawiające sporty rekreacyjnie, spędzające wiele czasu przed komputerem czy przy książkach, a także osoby pracujące dorywczo. Wszystkich badanych charakteryzował czynny styl życia.
Do pomiaru napięcia mięśniowego wykorzystany został miotonometr „Szirmai”. Do terapii masażu polem elektrostatycznym posłużyło urządzenie Deep Oscillation marki Physiomed. Masaż odbywał się w dwóch etapach, każdy z użyciem pola o różnej częstotliwości, odpowiednio – 50 Hz (badanie nr 1) i 150 Hz (badanie nr 2). Przerwa pomiędzy badaniami wynosiła 2-3 tygodnie.
Wyniki i wnioski. Z badań wynika, że masaż polem elektrostatycznym ma wpływ na spadek napięcia mięśniowego zarówno przy częstotliwości 50 Hz, jak i 150 Hz. Zaobserwowano brak istotnej statystycznie różnicy obniżenia napięcia mięśniowego, między masażem 50 Hz a 150 Hz.

Słowa kluczowe:
masaż, napięcie mięśniowe, częstotliwość, Deep Oscillation

Invalid download ID. Pobierz artykuł w j. angielskim/Available only English version/下載英文版

Charakterystyka urazów i kontuzji u zawodników piłki wodnej

Joanna Kałuża-Pawłowska, Iwona Serwin, Robert Serwin, Marek Kiljański

J. Kałuża-Pawłowska, I. Serwin, R. Serwin, M. Kiljański – Characteristics of injuries and injuries of water polo players. Fizjoterapia Polska 2018; 18(4); 94-101

Streszczenie
Wstęp. Uraz sportowy określany jest najczęściej pojęciem kontuzji. Jest urazem, którego można doznać podczas uprawiania aktywności fizycznej, o charakterze sportowym, głownie w czasie treningów i zawodów, powodujący wystąpienia obrażenia sportowego, którego następstwem jest wyłączenie czasowe lub całkowite z dalszego udziału w aktywności sportowej.
Cel pracy. Celem pracy jest ocena charakterystyki występowania kontuzji wśród piłkarzy wodnych.
Materiał i metoda.Badania zostały przeprowadzone w oparciu o metodę sondażu diagnostycznego opracowanego przez autorów, za zgodą trenera i zawodników. Ankieta zawierała 20 pytań zarówno otwartych jak i  metryczkowych. Pytania dotyczyły doznanych urazów, oraz ich fizjoterapii. Badaniem objęto 52 zawodników należących do polskich klubów sportowych w wieku od 15 do 30 lat trenujących waterpolo nie krócej niż 5 lat.
Wyniki. Żaden z badanych zawodników w trakcie kariery ni doznał więcej niż 15 kontuzji, jednakże 100% zawodników doznało przynajmniej jednej. Najczęstszą sytuacją, w jakiej zawodnicy doznawali kontuzji był trening w wodzie – 75%. Po urazie badani piłkarze wodni niestety aż w 42% przypadków nie korzystali z pomocy fizjoterapeutów. Badani piłkarze wodni najczęściej doznawali urazu stawu barkowego – 35,1%, 26,4% to urazy palców dłoni, 17,5% nadgarstka, a 10,5% łokcia.
Wnioski. 1. Najczęściej do urazów dochodziło podczas treningów w wodzie, co przekłada się na zbyt małą rzetelność przeprowadzonej rozgrzewki oraz, nieprawidłowo wykonywanie ćwiczeń przez zawodników. 2. Najbardziej narażonymi na urazy częściami ciała są stawy barkowe, nadgarstka i palców dłoni. 3. Piłka wodna jest grą kontaktową o dużej urazowości, dotyczącej uszkodzeń torebek stawowych, nadciągnięcia więzadeł i mięśni w/w  części ciała. 4. Zwiększenie świadomości oraz dostępu do profesjonalnej fizjoterapii pozwoli zawodnikowi na szybszy powrót do formy sprzed urazu oraz zapobiegnięciu kolejnym kontuzjom.

Słowa kluczowe:
piłka wodna, uraz sportowy, fizjoterapia w sporcie

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz artykuł w j. angielskim/Available only English version/下載英文版

Porównanie wpływu masażu klasycznego z masażem Lomi Lomi Nui na stan psychofizyczny człowieka

Agata Gajos, Marek Kiljański

A. Gajos, M. Kiljański – Comparison of the impacts of classic massage and Lomi Lomi Nui massage on the mental and physical condition of the patient. Fizjoterapia Polska 2018; 18(4); 38-49

Streszczenie
Celem pracy jest porównanie wpływu masażu klasycznego z masażem Lomi Lomi w leczeniu zmęczenia psychofizycznego wywołanego stresem. Kolejnym celem jest porównanie wpływu masażu na nawodnienie organizmu i poziomu wody pozakomórkowej.
Materiał i metody. W badaniach wzięło udział 30 osób w wieku od 25 – 65 lat.
Pacjenci zostali podzieleni na 2 grupy. W grupie I znajdowało się 15 osób (7 kobiet i 8 mężczyzn), u których wykonano masaż klasyczny. Grupa II składała się również z 15 osób: z 7 kobiet i 8 mężczyzn, u których wykonano masaż Lomi Lomi.
Przed masażami w obu grupach wykonano pomiar masy ciała i wzrostu, następnie wykonano badanie impedancji bioelektrycznej w celu zmierzenia nawodnienia organizmu i poziomu wody pozakomórkowej.
Po masażach wykonano drugi pomiar impedancji w celu wyodrębnienia różnicy w wynikach po zabiegu. Następnie badani zostali poproszeni o wypełnienie kwestionariusza, w której padło pytanie o ocenę efektywności masaży w łagodzeniu zmęczenia psychofizycznego oraz o odczucia podczas i bezpośrednio po zabiegu.
Wyniki. Obydwa masaże są skuteczne w łagodzeniu objawów przemęczenia psychofizycznego wywołanego stresem. Wyniki nie były istotnie statystycznie.
Masaż klasyczny wpłynął na redukcje bólu i napięte mięśnie, masaż Lomi Lomi wpłynął na sferę emocjonalną – badani byli wyciszeni, harmonia pomiędzy duchem
a ciałem została przywrócona, co było istotnie statystyczne. Wyniki badań impedancji bioelektrycznej wykazują że masaże wpłynęły na zmianę nawodnienia organizmu
i poziomu wody pozakomórkowej. Porównanie średnich arytmetycznych wyników, wykazało że masaż klasyczny wykazał większą zależność, niż masaż Lomi Lomi co było istotne statycznie.

Key words:
Stres, masaż leczniczy, impedancja bioelektryczna

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz artykuł w j. angielskim/Available only English version/下載英文版

Ocena skuteczności laseroterapii punktowej w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego

Paulina Kozieł, Marek Kiljański

P. Kozieł, M. Kiljański – Assessment of the effectiveness of local laser therapy in treatment of gonarthrosis. Work on habits. Fizjoterapia Polska 2018; 18(4); 26-33

Streszczenie
Wstęp. Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych jest jedną z najczęściej występujących chorób narządu ruchu. Charakteryzuje się ona nie tylko destrukcją chrząstki stawowej, ale również zmianami w warstwie podchrzęstnej kości, w błonie maziowej, torebce stawu oraz strukturach okołostawowych. Doprowadza do uszkodzeń anatomicznej struktury stawu oraz upośledzenia funkcji, która jest tak istotna w codziennym funkcjonowaniu. Laseroterapia punktowa jest jednym z tych zabiegów, które stosuje się w zwalczaniu choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego. Zabieg ten wywołuje efekt przeciwzapalny, przeciwbólowy oraz przeciwobrzękowy. Celem pracy była ocena rezultatów działania laseroterapii punktowej, jej wpływu na zakres ruchomości oraz bolesność u chorych cierpiących na chorobę zwyrodnieniową stawów kolanowych.
Materiał i metody. W badaniu wzięło udział 50 osób, cierpiących na chorobę zwyrodnieniową stawów kolanowych, które zostały podzielone na dwie grupy kontrolną i badaną, po 25 osób każda. Grupa kontrolna, w której było 19 kobiet i 6 mężczyzn była poddana trzem zabiegom fizjoterapeutycznym: krioterapii, magnetoterapii oraz prądowi TENS. Grupa badana, w której było 19 kobiet i 6 mężczyzn dodatkowo miała zaaplikowaną laserostymulację punktową. Wszystkie te osoby poddane zostały serii 10 zabiegów, od poniedziałku do piątku przez dwa tygodnie. Przed serią wykonywanych zabiegów oraz tuż po jej zakończeniu pacjenci wypełniali anonimową ankietę, która zawierała skalę bólu VAS, przeprowadzono pomiary zakresu ruchomości zgięcia stawu kolanowego w płaszczyźnie strzałkowej oraz pomiary linijne obwodu stawu kolanowego.
Wyniki. Uzyskane wyniki w obydwu badanych grupach poddano analizie statystycznej. Zarówno w jednej, jak i w drugiej grupie po leczeniu w stosunku do stanu sprzed leczenia stwierdzono poprawę zakresu ruchomości stawu kolanowego, zmniejszenie obwodów stawu kolanowego oraz widoczny spadek poziomu bólu mierzony skalą VAS. W grupie z dodatkową laseroterapią punktową uzyskano lepsze zakresy ruchomości i mniejsze obwody stawu kolanowego.
Wnioski. Laseroterapia punktowa jest skutecznym zabiegiem stosowanym w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego. Zarówno w grupie kontrolnej, jak i w grupie badanej doszło do zmniejszenia dolegliwości bólowych. W większym stopniu w grupie kontrolnej. Różnica była istotna statystycznie. W obydwu grupach zaobserwowano poprawę ruchomości stawu kolanowego. Większą poprawę zanotowano w grupie badanej. Różnica była istotna statystycznie. Zarówno w grupie kontrolnej, jak i w grupie badanej zmniejszeniu uległ obwód stawu kolanowego. W większym stopniu w grupie badanej. Różnica była istotna statystycznie.

Słowa kluczowe:
choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego, laseroterapia punktowa

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz artykuł w j. angielskim/Available only English version/下載英文版

Porównanie efektywności wybranych zabiegów fizykoterapeutycznych w dolegliwościach barku u chorych ze zmianami zwyrodnieniowymi

Magdalena Staniek, Marek Kiljański, Joanna Kałuża-Pawłowska, Patryk Kiljański

M. Staniek, M. Kiljański, J. Kałuża-Pawłowska, P. Kiljański – Comparison of the effectiveness of certain physical therapy treatments in shoulder pain in patients with degenerative lesions. Fizjoterapia Polska 2018; 18(4); 6-13

Streszczenie

Cel pracy. Celem pracy była ocena skuteczności laseroterapii w dolegliwościach okolicy barku u chorych ze zmianami zwyrodnieniowymi. Ocenie został poddany wpływ poszczególnych zabiegów na takie parametry jak: skala bólu, subiektywna ocena stanu zdrowia, stopień sprawności wyrażony za pomocą pomiarów zakresu ruchomości stawu ramiennego (zgięcie, wyprost, odwiedzenie) oraz siła mięśniowa wg skali Lovetta przed i po zastosowaniu leczenia.
Materiał i metody. Materiał badawczy tworzyła grupa 50 pacjentów, będących w przedziale wiekowym 60-85 lat oraz posiadających jednolite rozpoznanie: chorobę zwyrodnieniową stawów. Badania zostały przeprowadzone w Powiatowym Centrum Usług Medycznych w Kielcach. Wszystkich pacjentów podzielono na dwie równe grupy po 25 osób. Grupa pierwsza liczyła 17 kobiet oraz 8 mężczyzn zaś w grupie drugiej 15 kobiet oraz 10 mężczyzn. Pierwsza zbiorowość miała przeprowadzone trzy zabiegi fizykoterapeutyczne tj.: ultradźwięki, magnetoterapia, krioterapia, zaś w grupie drugiej dodatkowo wykonano laseroterapię.
Wyniki. Wyniki wykazały, że zastosowane zabiegi fizykoterapeutyczne w obu grupach znacząco wpłynęły na progresję badanych parametrów. Większą różnicę w poprawie subiektywnej oceny stanu zdrowia zanotowano w grupie pacjentów, u których nie wykonywano zabiegu laseroterapii. Badani z grupy drugiej uzyskali lepsze wyniki od poprzedniej w zmniejszeniu dolegliwości bólowych, liczonych w skali VAS oraz poprawie zakresu ruchomości podczas odwiedzenia i wyprostu. Pozostałe badane parametry takie jak: zakres zgięcia oraz siła mięśniowa poprawiły się w takim samym stopniu w dwóch badanych grupach. Istotną statystycznie różnicą okazała się jedynie poprawa zakresu odwiedzenia w grupie pacjentów, którzy mieli wykonaną dodatkową laseroterapię.
Wnioski. Przeprowadzone w pracy badania wykazały skuteczność zabiegów fizykoterapeutycznych takich jak: krioterapia, ultradźwięki, magnetoterapia wykonanych w połączeniu z laseroterapią oraz bez niej, zastosowanych przy dolegliwości okolicy barku u chorych ze zmianami zwyrodnieniowymi. Skuteczniejszą metodą leczniczą okazała się terapia z wykorzystaniem lasera medycznego.

Słowa kluczowe:

choroba zwyrodnieniowa stawów, ChZS, bark, obręcz barkowa, laser medyczny, laseroterapia

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz artykuł w j. angielskim/Available only English version/下載英文版

Czy warto jest zajmować się polską medycyną przełomu XIX i XX wieku w kontekście idei „doraźnej pomocy”?

Jacek Rytkowski, Marek Kiljański, Zbigniew Śliwiński

Jacek Rytkowski, Marek Kiljański, Zbigniew Ślwiński – Is it worth taking care of Polish medicine at the turn of the 19th and 20th century in the context of the idea of “immediate help”? Fizjoterapia Polska 2018; 18(3); 94-101

Streszczenie
Przedstawiany tekst wpisuje się w projektowany cykl publikacyjny dotyczący szeroko rozumianej problematyki zdrowia publicznego, zabezpieczenia medycznego oraz higieny w Warszawie lat 20 i 30 XXw. Należy podkreślić, że planowana seria ma charakter nowatorski odnoszący się do elementów albo kompletnie nieznanych w literaturze przedmiotu, albo omawianych jedynie fragmentarycznie (na przykład, w publikacjach autorstwa J. Janiuka, E.Szmaj, A.Bołdyrew, Sz. Rudnickiego, M. Nawrot-Borowskiej). Tym bardziej istotnym wydaje się zajęcie wspominaną tematyką w sposób całościowy, wieloaspektowy i pogłębiony.
Pytanie stanowiące motyw niniejszej publikacji jest przewrotne w oczywisty sposób, ponieważ odpowiedź narzuca się samoistnie: owszem, rolą historii jest również troska o pamięć, a zatem badanie każdego elementu rzeczywistości mieści się w zakresie zainteresowań historyków. Jednakże, czy wszystkie zagadnienia „godne są” zainteresowania? Co przesądza o tym, że dany aspekt otoczenia zasługuje na historyczne opracowanie, przekazanie potomnym wiedzy na jego temat. Te pytania są istotne, zaś makiawelizam.

Słowa kluczowe:
medycyna, historia medycyny, doraźna pomoc, zdrowie publiczne

Artykuł opublikowany tylko w j. polskim

Porównanie wydolności fizycznej u dzieci w wieku 10-12 lat pływających i niepływających

Aleksandra Kruk, Joanna Spurek, Marek Kiljański

Aleksandra Kruk, Joanna Spurek, Marek Kiljański – Comparison of Physical Capacity in Swimming and Non-swimming Children Aged 10-12. Fizjoterapia Polska 2018; 18(3); 36-44

Streszczenie
Cel pracy. Nadrzędnym celem pracy było porównanie wydolności fizycznej u dzieci pływających i niewykazujących aktywności fizycznej w przedziale wiekowym 10-12 lat.
Materiał i metodyka. Badania przeprowadzono wśród 60 dzieci, spośród których 30 regularnie pływała natomiast druga połowa nie wykazywała jakiejkolwiek aktywności fizycznej. Materiał badawczy stanowiło 13 dziewczynek i 17 chłopców w przedziale wiekowym 10-12 lat. Do przeprowadzenia badania wykorzystano kwestionariusz ankiety oraz dwie próby wysiłkowe: próbę Ruffiera i test 6-minutowego marszu.
Wyniki. W badanych próbach wydolnościowych zauważono, że osoby pływające uzyskały lepsze wyniki od tych, które nie uprawiają sportów. Próba Ruffiera ukazała, że na niemalże każdym szczeblu, wydolność fizyczna była lepsza u osób pływających. Test 6-minutowego marszu wykazał, że osoby pływające mogły pokonać dłuższy dystans przy niższym nakładzie wydolnościowym aniżeli osoby bierne fizycznie. Analizując wyniki statystyczne zauważyć można zależność pomiędzy regularnością aktywności fizycznej a poziomem wydolności.
Wnioski. Dzieci podejmujące aktywność fizyczną mają większą wydolność niż bierne fizycznie. Na wyniki ma także wpływ sposób spędzania czasu wolnego i ilość czasu poświęcanego dziennie na aktywność.

Słowa kluczowe:
wydolność fizyczna, pływanie, ruch, aktywność fizyczna

Pobierz/Download/下載/Cкачиваете Pobierz artykuł w j. angielskim/Available only English version/下載英文版

Profesor Andrzej Zembaty

Sławomir Jandziś, Marek Woszczak, Marek Kiljański, Renata Szczepaniak

S. Jandziś, M. Woszczak, M. Kiljański, R. Szczepaniak – Profesor Andrzej Zembaty. FP 2013; 13(4); 57-59

Streszczenie
Rocznica 50-lecia zorganizowanej działalności fizjoterapeutów w Polsce to okazja do przedstawienia sylwetki jednego z wybitnych przedstawicieli naszego zawodu prof. dra hab. Andrzeja Zembatego. Urodził się on 21 kwietnia 1935 roku w Jaśle w rodzinie inteligenckiej. Matka był nauczycielką, ojciec ukończył wydział prawa UJ i pracował jako sędzia w Jaśle a następnie Sanoku. Andrzej Zembaty po zdaniu matury w liceum sanockim rozpoczął studia w warszawskiej AWF, które ukończył w 1958 roku. W 1960 roku rozpoczął pracę fizjoterapeuty w Stołecznym Centrum Rehabilitacji Schorzeń Narządu Ruchu w Konstancinie oraz w 1964 roku jako nauczyciel zawodu w Medycznym Studium Zawodowym w Konstancinie. W 1972 roku, na wniosek prof. Mariana Weissa, dyrektora STOCER i kuratora Zakładu Rehabilitacji w warszawskim AWF-e został zatrudniony na stanowisku starszego asystenta w tymże zakładzie. Powrócił więc na uczelnię, z którą związał większość swojego życia zawodowego. Pełnił w niej następujące funkcję: 1979 – kierownik Zakładu Rehabilitacji Ruchowej, 1982 – pełnomocnik Rektora ds. Powołania Wydziału Rehabilitacji, 1983 – z-ca dyr. Instytutu Nauk Biologicznych, 1984 – 1987- prodziekan ds. studenckich i organizacyjnych w nowo powołanym Wydziale, 1987 – 1990- prodziekan ds. dydaktyki. Ostatnim miejscem działalności zawodowo-dydaktycznej przed przejściem na emeryturę w 1999 roku była AWF w Katowicach, gdzie Profesor kierował Zakładem Kinezyterapii

Słowa kluczowe:
rehabilitacja lecznicza, fizjoterapeuci, historia rehabilitacji

Artykuł dostępny tylko w j. polskim
1 2 3 4 5 7