Streszczenie
Wprowadzenie. Skolioza jest pojęciem obejmującym grupę niejednorodnych schorzeń, w których dochodzi do zmian w kształcie i ustawieniu kręgosłupa, klatki piersiowej oraz tułowia. Termin skolioza idiopatyczna dotyczy tych pacjentów, u których występuje skolioza strukturalna o niemożliwej do ustalenia przyczynie. Skolioza, którą określa się mianem idiopatycznej, musi spełniać następujące warunki: charakteryzować się trójpłaszczyznowym zniekształceniem kręgosłupa oraz wartością kąta skrzywienia wg Cobba 10º lub więcej.
Pomiar kąta rotacji tułowia (ATR) jest jednym z podstawowych parametrów stosowanych w ocenie skuteczności leczenia u pacjentów ze skoliozą idiopatyczną.
W leczeniu zachowawczym skolioz idiopatycznych, które charakteryzują się kątem skrzywienia Cobba mniejszym niż 25º, SOSORT (ang. Scientific Society on Scoliosis Orthopaedic and Rehabilitation Treatment) zaleca głównie ćwiczenia specyficzne dla skolioz (SSE – ang. Scoliosis Specific Exercises). Niektórzy autorzy pokazują, że również dzięki ćwiczeniom korekcyjnym i stabilizacyjnym, a nie tylko ćwiczeniom SSE, dochodzi do zmniejszenia asymetrii tułowia, zmniejszenia wartości kątowych skrzywienia, a także poprawy funkcjonowania pacjentów ze skoliozą idiopatyczną. Międzynarodowe Towarzystwo Terapii wg Vojty również wskazuje skoliozy idiopatyczne, jako jeden z obszarów zastosowania tej terapii. Nie ma jednak zbyt wiele doniesień naukowych na temat możliwości zastosowania i skuteczności terapii wg Vojty w leczeniu skolioz idiopatycznych.
Cel pracy. Celem niniejszej pracy była ocena wpływu zastosowanej gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej oraz gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej w połączeniu z elementami terapii wg Vojty na wartość ATR w grupie dzieci w wieku 10–12 lat, ze zdiagnozowaną skoliozą idiopatyczną o małej wartości kąta Cobba (10–19º).
Materiał i metodyka. W badaniu udział wzięło łącznie 30 dzieci w wieku 10–12 lat ze zdiagnozowaną skoliozą idiopatyczną o małej wartości kąta Cobba (10–19º), którzy byli pacjentami poradni rehabilitacyjnej. Dzieci zostały losowo przydzielone do dwóch grup badawczych. Pierwsza z grup (grupa K), składająca się z 15 osób, wzięła udział w 3-tygodniowym turnusie rehabilitacyjnym i uczestniczyła codziennie tylko w zajęciach gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej, druga z grup (grupa KV), składająca się również z 15 osób, uczestniczyła codziennie przez 3 tygodnie w zajęciach gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej oraz dodatkowo miała prowadzoną terapię wg Vojty 3 razy w tygodniu. U wszystkich dzieci wykonano pomiar ATR przed i po zakończonej terapii.
Wyniki. Wyniki analizy statystycznej nie wykazały istnienia istotnych różnic wartości ATR mierzonego w grupie K (dzieci, u których prowadzono tylko gimnastykę korekcyjno-kompensacyjną) przed i po zastosowaniu programu rehabilitacji (p = 0,306)
Wykazano natomiast istnienie różnic istotnych statystycznie wartości ATR mierzonego w grupie KV (dzieci, u których prowadzono gimnastykę korekcyjno-kompensacyjną oraz elementy terapii wg Vojty) przed i po zastosowaniu programu rehabilitacji (p = 0,005). Wyniki analizy statystycznej nie wykazały istnienia istotnych różnic wartości ATR pomiędzy obiema badanymi grupami dla pomiarów wykonanych przed zastosowaniem programu rehabilitacji (p = 0,069) ani dla pomiarów wykonanych po zastosowaniu programu rehabilitacji (p = 0,774).
Wnioski. 1. Zaobserwowano istotne zmniejszenie wartości ATR w grupie dzieci ze skoliozą idiopatyczną o małym kącie skrzywienia wg Cobba, u których zastosowano ćwiczenia korekcyjno-kompensacyjne w połączeniu z elementami terapii wg Vojty.
2. Zaobserwowano brak istotnych zmian wartości ATR w grupie dzieci ze skoliozą idiopatyczną o małym kącie skrzywienia wg Cobba, u których zastosowano tylko ćwiczenia korekcyjno-kompensacyjne.
Słowa kluczowe:
skolioza, kąt rotacji tułowia, terapia wg Vojty